Nationaal Actieplan Dakloosheid zet vol in op wonen
Ieder mens heeft recht op een veilige en betaalbare plek om te wonen. Dat staat in het 'Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een thuis 2023-2030', dat door staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS), ministers Schouten (Armoedebeleid) en De Jonge (Volkshuisvesting) is gepresenteerd.
In het plan zijn zes belangrijke principes opgenomen en er wordt € 65 miljoen uitgetrokken dat bovenop de € 385 miljoen komt die gemeenten ontvangen voor de maatschappelijke opvang. Het plan moet ervoor zorgen dat in 2030 dakloosheid in Nederland is uitgebannen.
Uit onderzoek is gebleken dat het terugdringen van dakloosheid het meest succesvol is wanneer rigoureuze keuzes worden gemaakt in het denken over dakloosheid. Voor dit plan zijn zes leidende principes geformuleerd:
- Versterken bestaanszekerheid: borging van het bestaansminimum;
- Preventie: voorkomen dakloosheid is altijd het beste;
- Wonen Eerst: iedereen een eigen woonplek met ondersteuning op maat;
- Integraal werken in de uitvoering: regie, snelheid en menselijke maat;
- Geen beleid zonder ervaringskennis: beleid wordt gemaakt, getoetst en uitgevoerd met mensen met ervaringskennis;
- Inclusieve aanpak: aandacht voor jongeren, LHBTIQ+ en dakloze EU-burgers.
Divosa vindt het goed dat het Rijk een samenhangende aanpak heeft geformuleerd waarbij bestaanszekerheid en wonen voorop staan. Door te zorgen voor voldoende inkomen en beschikbare huisvesting kan dakloosheid grotendeels worden teruggedrongen.
Wonen Eerst
Gemeenten zijn vooral aan zet bij de derde pijler van het Actieplan Dakloosheid: Wonen Eerst, iedereen een stabiele woonplek met ondersteuning op maat. Daarvoor is het noodzakelijk dat het fysiek, zorg- en sociaal domein intensief samenwerken, wat ook in toenemende mate gebeurt. Denk aan het ontwikkelen van woonzorgvisies met woningcorporaties en zorg- en welzijnsinstellingen.
Divosa is sinds 2021 betrokken bij de Actieagenda Wonen, waar we samen met de branchevereniging van woningcorporaties Aedes en meer dan dertig partners uit het sociaal, fysiek en zorgdomein samenwerken. Doel is meer betaalbare en duurzame woningen en innovatieve woonconcepten voor kwetsbare groepen. Goed voorbeeld van laatstgenoemde is de aanpak in de U!6 Living lab Eerst een huis: een aanpak in Utrecht die focust op ‘eerst een huis en dan je leven op de rit’.
Lees ook het verslag van het webinar Gemengd wonen: weinig nodig voor een landelijk succes en het verhaal Sociaal renoveren in Utrecht-Overvecht.
Betere rechtsbescherming en informatievoorziening
Gemeenten hebben daarnaast ook een rol in de destigmatisering en verbetering van de informatievoorziening aan burgers, ambulante begeleiding, onafhankelijke cliëntondersteuning en sociaal-juridisch advies gericht op het voorkomen van dakloosheid.
Lees ook de onderwerppagina Robuuste rechtsbescherming op divosa.nl.
Versterken bestaanszekerheid
Randvoorwaarde voor het Actieplan Dakloosheid is het versterken van de bestaanszekerheid. Mensen moeten in staat zijn om vaste lasten als huur en gas, water en licht te bekostigen. Divosa pleit hier al langer voor, evenals voor het borgen van een bestaansminimum. Denk aan het niet toepassen van de vier weken zoektermijn voor jongeren in de bijstand, zodat jongeren niet zonder inkomen zitten de eerste vier weken dat ze aanspraak willen maken op bijstand.
Lees de reactie van Divosa-voorzitter Erik Dannenberg op de Miljoenennota 2023: 'Mooie start, nu nog bestaanszekerheid voor iedereen'.
En lees de handreiking Maatwerk Participatiewet voor dak- en thuisloze jongeren en het verhaal over de aanpak van dakloosheid in Arnhem.
Dakloosheid voorkomen
Positief is ook dat er in het actieplan veel aandacht is voor de preventie van dakloosheid, zoals het voorkomen van huisuitzettingen. Het komt nog te vaak voor dat jongeren instellingen voor ggz of Jeugd en detentie verlaten zonder afspraken over wonen, inkomen, zorg en dagbesteding. Dat werkt dakloosheid en andere ellende in de hand. In de handreiking Maatwerk Participatiewet en uitstroom uit instellingen biedt Divosa de uitvoering handvatten voor verbetering.
Lees ook Jongerenregisseurs spil in Haagse aanpak dak- en thuisloosheid.
Herstel- en zelfregiecentra
Hoopgevend is dat het Actieplan Dakloosheid meer ruimte biedt voor herstel- en zelfregiecentra. Divosa pleitte begin 2021 in het rapport de Drempel over samen met onder andere Movisie voor meer (financiële) ondersteuning voor dergelijke centra, gezien de belangrijke functie bij het voorkomen en oplossen van dakloosheid. Daarbij blijken ervaringsdeskundigen vaak het verschil te kunnen maken.
Lees ook Meer participatie van psychisch kwetsbare en dakloze mensen leidt tot minder zorg.