‘Heb aandacht voor wat mensen beweegt én tot stilstand brengt’

Veel young professionals kampen met psychische problemen. Ze ervaren een hoge maatschappelijke prestatiedruk en leggen ook voor zichzelf de lat hoog. De gemeente Oosterhout vroeg coach Maryam van der Hamsvoord-van Boxtel om hen te behoeden voor uitval en te behouden voor hun vak.

'Veel twintigers en begin-dertigers hebben het gevoel dat alles in het leven leuk en mooi moet zijn, maar voelen zich juist onzeker. Sommigen zeggen daarom hun baan op of gaan extreem hard werken. De gemeente Oosterhout zag relatief veel jonge medewerkers uitvallen of vertrekken, die ze graag had behouden . Daarom zet ze nu in op extra ondersteuning voor deze doelgroep. Voor een goede start en stevige basis in de organisatie.'

In het klein

'Voordat ik als coach bij de gemeente aan de slag ging, werkte ik er als jeugdprofessional. Daarnaast had en heb ik mijn eigen bedrijf. Ik begeleid voornamelijk jonge starters in de sectoren welzijn, onderwijs en overheid bij hun persoonlijke ontwikkeling. Het liefst ga ik in kleine groepjes met hen aan de slag. Voorafgaand aan het traject vraag ik de young professionals aan welke doelen zij willen werken. De een wil assertiever worden, een ander beter leren samenwerken of minder werkdruk ervaren. In zes maanden tijd komen zij tien keer bij elkaar. Om te praten, te luisteren, te leren om open te zijn over wat hen bezighoudt, ervaringen te delen, te reflecteren en elkaar verder te helpen. Het mooie van groepscoaching is dat deelnemers herkenning vinden bij elkaar en dat wat ze leren eerst in het klein, in de groep, kunnen uitproberen. Gaat dat goed, dan kunnen ze er in hun team mee gaan oefenen.'

Belangrijk in het leven

'Door de coaching leren deelnemers zichzelf beter kennen. Ze doen inzichten op over hun denk- en gedragspatronen en over de angst of onzekerheid die daar misschien onder zit. We ontrafelen overtuigingen die zij over zichzelf en hun omgeving hebben en gaan na in hoe verre die helpend of belemmerend zijn. Want juist in een nieuwe situatie stappen mensen vaak in hun valkuilen.'

'We staan ook stil bij de strategieën die zij dan inzetten en bespreken: welke aanpak zou wellicht beter voor je zijn? Andere vragen die aan bod komen: Wie wil je zijn? Wat wil je brengen? Wat zijn jouw waarden? Wat vind je belangrijk in het leven – in je werk en privé? Hoe beter je jezelf kent – dit geldt voor iedereen – hoe beter je voor jezelf kunt zorgen en je een plek kunt vinden die bij jou past.' 

Doel opgraven

'De gedachten en inzichten die de coaching oproept, kunnen best confronterend zijn. Toch zie ik mensen vaak al in een paar weken tijd groeien en opbloeien. Bijvoorbeeld de young professional die als doel formuleerde: ik wil naar de top. ‘De top, hoe ziet die eruit?’, vroeg ik hem. Maar die kon hij niet beschrijven, hij had er geen beeld bij. Tijdens de coaching zijn we toen ingegaan op vragen als: Hoe komt het dat je méér wil? Vanwaar dat streven naar het hoogst haalbare? Wat is voor jou waardevol in het leven? Uiteindelijk wist hij zo zijn werkelijke doel op te graven. Ik hoef helemaal niet zo nodig een leidinggevende functie, realiseerde hij zich. Wat ik wil, is leren hoe ik beter kan worden in mijn werk hier.'

Een keer pizza

'Wij leggen onszelf allemaal regels op. En moeten of willen ook aan de regels van anderen voldoen. En nu zijn die regels niet per definitie slecht – denk aan gezond eten, op tijd komen of zelfstandig werken. Maar als je tot laat hebt doorgewerkt, je kind is ziek en je ziet door de bomen het bos niet meer, dan kun je misschien beter een keer een pizza bestellen, onder werktijd naar de apotheek en/of een collega om hulp vragen bij je opdracht.'

'Aan de young professionals vraag ik om op te schrijven welke regels zij zichzelf opleggen. En ik daag ze uit om die eens te doorbreken. ‘Stuur eens een rapport ter controle door waarover je niet honderd procent tevreden bent’ – superspannend voor iemand die geen fouten wil maken, maar de meesten ervaren al gauw opluchting. Zij ervaren dat de werkelijkheid minder erg of eng is dan zij vreesden en zien nu: ik heb altijd een keuze. Dat inzicht geeft lucht en ruimte. Het helpt voorkomen dat mensen zich vastdraaien en daardoor misschien hun werkplezier verliezen of overbelast uitvallen.'

Zingeving

'Sinds kort coach ik bij de gemeente Oosterhout ook de iets oudere doelgroep van dertigers. De belangrijkste thema’s voor hen zijn de werk-privébalans en zingeving. Zij hechten aan een interessante functie met een goed salaris, maar zijn ook op zoek naar de meerwaarde van werk. Deze professionals stellen zich niet zozeer de vraag ‘Wat wil ik eigenlijk?’, maar ‘Wat ik wil ik verder nog?’. Ze hebben behoefte aan reflectie en zijn wat kritischer op de organisatie dan hun jongere collega’s. Als ik in gesprekken of coaching een trend opmerk, bijvoorbeeld over de ervaren werkdruk of de behoefte aan een eenduidige visie, dan leg ik dat – anoniem natuurlijk – voor aan teamleiders en de directie.'

Elkaar betrekken

'Van teamleiders hoor ik dat young professionals die een coachingstraject gevolgd hebben, meer op de voorgrond treden, steviger in hun schoenen staan en het nu laten weten als ze ergens tegenaan lopen. De iets oudere coachingsdeelnemers vinden een betere balans – opbrengsten die ook de samenwerking en het eindresultaat ten goede komen. En er is bijvangst: omdat de coachingsgroepjes bestaan uit mensen van verschillende teams – baliemedewerker, jeugdprofessional, ICT’er – ontstaat er kruisbestuiving.' 

'Zo meldde zich een tijd geleden een jonge man bij de balie, die niet langer geregistreerd wilde staan op het adres van zijn vader. De baliemedewerker realiseerde zich dat deze inwoner dan misschien dakloos zou raken en vroeg toestemming om een collega van het jeugdteam te betrekken. Die is toen met de jongen in gesprek gegaan om zijn situatie en behoefte te peilen. Zo goed! Dit was niet gebeurd als de collega’s elkaar niet hadden leren kennen. Meer aandacht voor wat werknemers beweegt en tot stilstand brengt helpt de organisatie dus op meerdere fronten.' 

Goed gevoel

'De gemeente kan niet elke young professional en elke dubbende dertiger voor het werk behouden. Maar we kunnen wel proberen hun allemaal een goede basis en een goed gevoel over de organisatie mee te geven. En nog een opsteker als afsluiter: er melden zich nu ook potentiële werknemers die mede vanwege dit ontwikkelingsaanbod bij de organisatie willen werken.'

Beeld: Judith Jockel