Kabinet wil Participatiewet eenvoudiger maken en meer richten op werk

Het kabinet wil de Participatiewet grondig herzien. Staatssecretaris Nobel heeft hiervoor de Kamerbrief ‘Voortgang fundamentele herziening Participatiewet spoor 2’ naar de Tweede Kamer gestuurd. De wet moet eenvoudiger worden en mensen beter ondersteunen naar werk en maatschappelijke participatie.

De Participatiewet biedt inkomen aan mensen die tijdelijk niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Daarnaast biedt de wet ondersteuning om – naar vermogen – mee te doen. Staatssecretaris Nobel (Participatie en Integratie) schetst in een brief aan de Tweede Kamer hoe de nieuwe wet eruit kan zien. Het kabinet zet in op verdiepend onderzoek naar een aparte regeling voor mensen die nu structureel geen arbeidsvermogen hebben en afhankelijk zijn van de Participatiewet. De achterliggende reden is dat de strenge bijstandsregels en focus op arbeidsparticipatie voor deze doelgroep niet passend zijn. Daarnaast wil de Staatssecretaris dat werk en meedoen meer centraal staan en dat mensen betere en snellere ondersteuning krijgen om mee te doen.

Staatssecretaris Nobel: ‘We hebben een enorm tekort aan mensen op de arbeidsmarkt. Iedereen is van waarde. Daarom moeten we werken stimuleren voor wie dat kan, en zekerheid bieden over de ondersteuning. Tegelijkertijd is de bijstand niet vrijblijvend: er staan ook verplichtingen tegenover. Het is belangrijk dat iedereen een duwtje in de rug krijgt om weer mee te doen.’

In de praktijk wil het kabinet dat gemeenten vanaf het begin breder kijken naar wat mensen nodig hebben om te kunnen werken of mee te doen. Zo kunnen schulden, huisvesting, zorg of gezinsproblemen sneller worden aangepakt. Ook moeten werkgevers eerder worden betrokken bij de begeleiding naar werk.

Wat vindt Divosa?

Divosa vindt het positief dat het kabinet de Participatiewet fundamenteel wil verbeteren. Veel van de plannen zijn nog onvoldoende concreet en vragen uitwerking. Zo is het idee om bijstandsgerechtigden die structureel geen arbeidsvermogen hebben anders te gaan helpen mooi, maar zijn er nog wel zorgen over financiering en uitvoerbaarheid. Daar vraagt Divosa dan ook aandacht voor. 

Zoals in de fundamentele probleemanalyse al werd geconstateerd; ‘De huidige middelen zijn niet toereikend om iedereen in de doelgroep langdurig te ondersteunen.’ Ook nu ingebrachte ideeën rond ‘recht op begeleiding naar werk’ en ‘harmonisering van werkvoorzieningen’ vragen om randvoorwaarden, die net zo belangrijk zijn als het idee zelf. De Kamerbrief laat die voor nu onbesproken.

De komende periode werkt het kabinet de plannen verder uit. De Kamerbrief geeft richting aan een nieuwe Participatiewet. Eerder zijn al maatregelen voorgesteld om de huidige wet te verbeteren (spoor 1). Bij instemming door de Eerste Kamer treden die maatregelen in 2026 en 2027 in werking.