Complexe inkomensregeling: tijdelijke instructie voor gemeenten

Het kabinet heeft een artikel gepubliceerd met een voorlopige instructie om het probleem rond tegenstrijdige inkomensregelingen op te lossen. In het artikel op Gemeentenieuws staat wat gemeenten nu kunnen doen om huishoudens die door de regelingen in de problemen zijn gekomen de helpende hand te bieden.

Lees de Bijdrage Gemeentenieuws 2023-1>

Het gaat in deze zaak om een complex samenspel van regels voor belasting, toeslagen en sociale zekerheid die elkaar in de weg zitten. Voor zover bekend zijn nu 10.000 huishoudens hierdoor in de problemen gekomen, buiten hun schuld. Zij moeten toeslagen terugbetalen, waardoor ze onder het bestaansminimum komen. Het speelt al enkele jaren, maar door een publicatie in NRC is er nu veel aandacht voor.

In Gemeentenieuws wordt gemeenten gevraagd via de bijzondere bijstand tijdelijk te helpen. Dit maakt het mogelijk om de hoogste nood te lenigen en alleen voor huishoudens die zich bij de gemeente melden. Dit gaat alleen over dit jaar. Gemeenten wordt verzocht om nog geen compensatie te bieden voor gemiste toeslagen in het verleden; hiervoor worden de mogelijkheden nog onderzocht, zo staat in het artikel. Er staat niet bij of gemeenten voor hun hulp compensatie zullen krijgen.

Structurele oplossing vóór juni

Bij het uitdenken van de uiteindelijke oplossing betrekt het kabinet uitvoeringsorganisaties, sociaal raadslieden en de inwoners om wie het gaat. Divosa en VNG zijn hierbij betrokken. Het kabinet wil de Kamer vóór juni informeren hoe de structurele oplossing eruit komt te zien. Gezien de complexiteit van de materie voor gemeenten is het van groot belang dat die oplossing er snel komt.

Divosa staat in nauw contact met gemeenten over de vraag hoe te handelen. Het probleem oplossen is ingewikkeld, deze expertise is niet altijd bij gemeenten in huis en kost ook veel tijd. Dit hebben we onder andere ervaren in een Divosa-pilot waar Nijmegen al twee jaar mee bezig is.

Slachtoffers

Tot de slachtoffers behoren onder meer huishoudens waarbij de ene partner bijvoorbeeld een UWV-uitkering en de ander (bijna) geen inkomen heeft. Beiden krijgen van de gemeente aanvullende bijstand. Samenwonende stellen met een inkomen dat wordt aangevuld tot bijstandsniveau hebben weliswaar hetzelfde netto jaarinkomen als stellen die alleen een bijstandsuitkering ontvangen, maar hun bruto jaarinkomen is hoger. Om die reden vordert de Belastingdienst de toeslagen terug. 

Wat vindt Divosa?

Divosa vindt dat het ministerie van SZW en het ministerie van Financiën het probleem snel moeten oplossen en trekt hier samen met de VNG in op. Divosa wil een structurele oplossing voor dit probleem, dat op meerdere vlakken speelt. Het is een goede zaak dat het kabinet de hulp inroept van sociaal raadslieden, omdat zij de benodigde expertise in huis hebben.

Meer informatie

• Bijdrage Gemeentenieuws 2023-1 (Gemeentenieuws • april 2023)
• Gemeenten worstelen met tegenstrijdige inkomensregelingen (nieuwsbericht • Divosa • maart 2023)