Vraag en antwoord energietoeslag
Wat houdt de energietoeslag in?
De energietoeslag is een eenmalige toeslag voor mensen met een minimum inkomen, die door de explosief gestegen energieprijzen onvoldoende inkomen hebben om hun energierekening te betalen. In zowel 2022 als in 2023 wordt de energietoeslag uitgekeerd door gemeenten.
Hoe hoog is de energietoeslag?
De energietoeslag in 2022 is 1300 euro en de energietoeslag in 2023 is 1300 euro. Gemeenten hebben de mogelijkheid om 500 euro van de energietoeslag 2023 af te halen en toe te voegen aan de energietoeslag 2022. Als gemeenten hiervoor kiezen, betekent dit dat de energietoeslag in 2022 1800 euro bedraagt en in 2023 800 euro.
Wie heeft recht op de energietoeslag?
Iedereen met een minimum inkomen tot 120% van het sociaal minimum komt in aanmerking voor deze eenmalige energietoeslag. Gemeenten hebben binnen de regeling beleidsvrijheid om een eigen invulling te geven. Sommige gemeenten kiezen er bijvoorbeeld voor om een percentage van 125% of hoger aan te houden, om beter aan te sluiten bij het lokale armoedebeleid. Het is per gemeente afhankelijk of het vermogen van inwoners ook wordt meegenomen in de beoordeling.
Zie ook: Hoe vraag ik de energietoeslag aan (Rijksoverheid)
Hebben studenten recht op energietoeslag?
In het wetsvoorstel energietoeslag 2023 zijn studenten wettelijk uitgesloten van de energietoeslag, net zoals dak- en thuislozen en jongeren tot 21 jaar. Studenten hebben echter ook te maken gehad met verhoogde energiekosten. De rechtbank heeft op meerdere plekken in het land geoordeeld dat studenten in 2022 onterecht zijn uitgesloten van de energietoeslag. Er wordt in het wetsvoorstel energietoeslag 2023 voorgesteld om uitwonende studenten met aanvullende beurs via DUO een gift
te geven van 400 euro ter compensatie van verhoogde energiekosten. Door deze tegemoetkoming worden studenten die financieel in de knel komen geholpen en kunnen ze als groep uitgesloten worden van de energietoeslag 2023.
Wanneer ontvangen inwoners de energietoeslag 2023?
De aanvraagloketten voor de energietoeslag 2022 zijn inmiddels dicht omdat de energietoeslag 2022 tot 1 juli 2023 uitgekeerd kon worden. De aanvraagloketten voor de energietoeslag 2023 zijn nog niet open omdat de wet hiervoor eerst in werking moet treden. Begin september 2023 wordt hopelijk duidelijk wanneer het wetsvoorstel in de Tweede Kamer wordt besproken en wanneer het vervolgens bij goedkeuring in werking kan treden.
Na de goedkeuring zal er een handreiking en modeldocumenten beschikbaar komen die door Stimulansz worden gemaakt. Gemeenten kunnen dan aan de slag met nieuwe beleidsregels en inrichting geven aan de punten waar het college beleidsvrijheid over heeft. Gegevens van de inwoners die de energietoeslag 2022 hebben ontvangen, mogen op basis van de wet gecheckt worden bij het Inlichtingenbureau om een zo’n groot mogelijke groep inwoners ambtshalve de
energietoeslag 2023 te kunnen verstrekken.
Mensen die in 2022 de energietoeslag hebben gekregen, zullen automatisch een bericht krijgen indien zij opnieuw de energietoeslag 2023 zullen ontvangen. Inwoners die in 2022 geen energietoeslag hebben ontvangen, maar in 2023 een inkomen hebben dat minder is dan € 1.310,05 (alleenstaande) of € 1.871,50 (samenwonend) per maand, kunnen een aanvraag doen als de aanvraagloketten weer opengaan. Inwoners die in 2023 een bijstandsuitkering, IOAW- IOAZ- of Bbz-uitkering ontvangen, krijgen de energietoeslag ook automatisch uitgekeerd.
Zie ook: Hoe vraag ik de energietoeslag aan (Rijksoverheid)
Mogen wij als gemeenten alvast anticiperen op de
energietoeslag 2023?
De mogelijke schuif om 500 euro van energietoeslag 2023 af te trekken en bij energietoeslag 2022 op te tellen was de enige vorm waarbij gemeenten konden schuiven met de energietoeslag. De energietoeslag 2023 van 800 ofwel 1300 euro kan pas uitgekeerd worden op het moment dat de wet in werking is getreden. Hier kan niet op geanticipeerd worden. We snappen dat dit wrang voelt voor gemeenten, omdat er bij de eerste energietoeslag 2022 wél geanticipeerd kon worden en er uitgekeerd kon worden voordat de wet goedgekeurd was. Dit is eenmalig gedoogd door de Kamer, maar met de mededeling dat dit in het vervolg niet meer gebeurt. Oorspronkelijk werd er gemikt
om in juni 2023 tot een goedgekeurde wet te komen, maar de juridische houdbaarheid rond het uitsluiten van studenten kwam flink onder druk te staan. De tijd die dit heeft gevraagd maakt de drang naar anticiperen en alvast beginnen met uitkeren nog groter. Helaas is dit dus geen mogelijkheid.
Hetzelfde geldt voor het checken van gegevens bij het Inlichtingenbureau. Ook dit bureau heeft een wet nodig op basis waarvan gegevens gecheckt mogen worden. Hier kan dus ook niet op geanticipeerd worden.
Wij hebben een tekort op het budget van de energietoeslag 2022, kunnen wij ergens terecht?
Divosa heeft een uitvraag gedaan over de financiële toereikendheid van de energietoeslag. Het rapport laat zien dat de helft van de respondenten een tekort heeft, met een doorsneetekort van 15%. Op basis van dit rapport hebben we de volgende afspraken gemaakt met het ministerie over de financiën:
- Er komt compensatie over 2022 voor gemeenten die tekort kwamen op de energietoeslag. De compensatie is berekend op de energietoeslag van 1300 euro voor 90% bereik van het aantal huishoudens tot 120% van het sociaal minimum + 8% uitvoeringskosten. Deze compensatie komt automatisch mee met de resterende middelen voor de energietoeslag 2023. 119 gemeenten
zullen compensatie ontvangen.
- Nieuwe verdeelsystematiek voor de energietoeslag 2023. Een decentrale uitkering berekent op basis van de CBS-cijfers het aantal huishoudens tot 120$ van het sociaal minimum + 8% uitvoeringskosten.
- Vangnetregeling van 32,5 miljoen euro. Toegankelijk op het moment dat de drempel is bereikt van 2% meer huishoudens bereikt dan de CBS-cijfers aangeven of het absolute bedrag van 150.000 euro is overschreden. Hier wordt nog een laagdrempelige aanvraagprocedure voor ingericht.
Kunnen inwoners nog terecht bij het Noodfonds Energie?
Nee, aanvragen konden ingediend worden van 7 februari tot en met 5 mei 2023.
Hoe zit het met inwoners met blokverwarming?
Inwoners die een gezamenlijke blokaansluiting hebben, komen niet in aanmerking voor de energietoeslag, omdat er geen energiecontract op eigen naam of adres is. Desondanks heeft ook deze groep inwoners te maken gehad met stijgingen van de energieprijs. De Rijksoverheid heeft hiervoor een speciale regeling gemaakt en vanaf 25 april 2023 kan er compensatie aangevraagd worden. Alleen degene die het contract van de blokverwarming heeft afgesloten, kan deze compensatie aanvragen.
Dit zijn in de meeste gevallen de verhuurder of de Vereniging van Eigenaren. Het is
de taak van de aanvrager om vervolgens de compensatie te verdelen onder de bewoners. Meer informatie over de regeling, de voorwaarden