Eerst iemand plaatsen in werk, dan trainen. Dat is de kern van het begeleidingstraject IPS voor mensen met een psychische aandoening. Volgens Divosa-projectcoördinator Cris Bergmans zit er in de methodiek veel meer potentie in dan op het eerste gezicht lijkt. Het levert voordeel op voor zowel inwoner als samenleving. Deze week neemt Cris Bergmans deel aan een internationale bijeenkomst over dit onderwerp.
Op de foto: Cris Bergmans en Jan Markerink tijdens een congres over het belang van IPS in Rimini, Italië
Via IPS (Individuele Plaatsing en Steun) worden inwoners met een psychische aandoening aan regulier betaald werk geholpen. Dat gebeurt onder begeleiding van een vaste persoon die alles regelt, van de zoektocht naar werk tot de ondersteuning bij financiën zoals een eventuele samenloop van salaris met een uitkering. Het belangrijkste van IPS is dat iemand aan de slag gaat, al het andere dat met werk te maken heeft zoals het opdoen van vaardigheden komt daarna.
Meedoen
Voor mensen die behandeling dan wel begeleiding krijgen vanuit de ggz, kan een IPS-traject soms wonderen doen, zegt Cris Bergmans, die deze week samen met Divosa-programmamanager Jan Markerink is afgereisd naar de Italiaanse stad Rimini, waar de bijeenkomst plaatsvindt. ‘Werk betekent dat je meedoet: het geeft voldoening, het zorgt voor een inkomen, sociale contacten en het geeft een gevoel dat je er toe doet. Er zijn gevallen bekend van mensen bij wie werk na jaren in de ggz een belangrijke factor bleek om het leven een positieve wending te geven.’ Bergmans voegt eraan toe dat IPS niet bij iedereen werkt, maar er kan wel veel.
Werk betekent dat je meedoet: het geeft voldoening, het zorgt voor een inkomen, sociale contacten en het geeft een gevoel dat je er toe doet.
De focus in Nederland ligt op mensen met een ernstige psychische aandoening. Bij die groep is ook echt aangetoond dat IPS werkt, waardoor het interessant is voor (zorg)verzekeraars. Maar we laten nu ook potentie liggen, zegt Cris Bergmans. Nederland heeft ongeveer 240.000 mensen met een ernstige psychische aandoening, het aantal mensen met lichtere psychische klachten is veel hoger, ongeveer 1,8 miljoen. Ook bij hen zou een IPS-traject succesvol kunnen zijn, hoewel van deze groep mensen er ook al veel betaald werken.
Hoofdzaak Werk
Via het project Hoofdzaak Werk dat Bergmans coördineert hebben gemeenten nu meer mogelijkheden om inwoners met een psychische aandoening aan werk te helpen. Gemeenten werken daarbij samen met UWV en GGZ. Inwoners die tot de doelgroep behoren, zitten veel vaker werkloos thuis dan mensen zonder psychische problemen. Veel van hen zitten in de bijstand en vallen zo onder de Participatiewet.
Op dit moment lopen er ruim 3600 IPS-trajecten in Nederland, vooral ingezet vanuit UWV maar door Hoofdzaak Werk ook steeds meer bij gemeenten. Uit de monitoring blijkt dat 35 tot 40% van de mensen een baan vinden. Uit onderzoek blijkt verder dat IPS-trajecten zichzelf terugverdienen omdat mensen niet meer zijn aangewezen op een uitkering. Divosa hoopt dat er na 2024 een structurele regeling komt, zodat de IPS-trajecten bij gemeenten kunnen worden voortgezet en meer mensen met een psychische aandoening een baan vinden.
In het buitenland worden veel meer doelgroepen aangesproken dan alleen mensen in de ggz, vertelt Bergmans, die daar in Rimini meer over hoopt te horen. Denk daarbij aan vluchtelingen, jongeren, daklozen of verslaafden. In Nederland lopen op dit moment wel enkele pilots om de doelgroepen te verbreden.