Wat vindt Divosa van de Miljoenennota?

Veel maatregelen, maar te weinig oplossingen

Met deze koopkrachtmaatregelen doet het Rijk een goede, minimale stap om de sociale zekerheid van mensen te waarborgen. Desondanks zien we dat de koopkracht voor mensen met een minimuminkomen verder achteruitgaat. Al een aantal jaren staat de bestaanszekerheid van mensen met lage inkomens onder druk. In 2020 liep 16,1% van de Nederlandse bevolking risico op armoede of uitsluiting en 7,9% van de huishoudens kampte dat jaar met geregistreerde problematische schulden. Door de hoge inflatie verwacht het CPB dat het aandeel personen en kinderen in armoede verder zal stijgen.

Divosa mist echter een blik die - over de grenzen van de ministeries heen - ‘integrale’ oplossingen biedt. We hebben te maken met structuurvragen en het past het niet om allerlei losse maatregelen te nemen die de kern van het probleem - een piepend en krakend overheidsapparaat dat niet meer past bij de actuele maatschappelijke vraagstukken - niet aanpakken.

Bestaanszekerheid

Divosa blijft benadrukken dat het borgen van bestaanszekerheid prioriteit nummer 1 moet zijn. Dan hebben mensen de rust en ruimte om zich te ontwikkelen. En juist dat is nodig in tijden van krapte op de arbeidsmarkt. Voor oplossingen wordt daarbij steevast naar gemeenten gekeken en wordt het de bijzondere bijstand van stal gehaald. Om goede dienstverlening van gemeenten te blijven waarborgen, een schuldencrisis te voorkomen en bestaanszekerheid te garanderen is meer nodig dan de aangekondigde maatregelen. Het herijken van het sociaal minimum is daarbij een belangrijke voorwaarde. 

Besparing jeugdzorg, onuitvoerbaar voor gemeenten

We weten uit het traject van de hervormingsagenda Jeugd dat de besparingen op de jeugdzorg niet gerealiseerd kunnen worden door gemeenten. Feitelijk worden gemeenten dus nog steeds opgezadeld met een onmogelijke opdracht. Dat helpt niet om de hervormingsagenda in gezamenlijkheid verder te brengen

Geen aandacht voor samenwerking Rijk en gemeenten

In de Miljoenennota wordt uitgebreid aandacht besteed aan de verhouding tussen overheid en markt, maar de samenwerking tussen Rijk en gemeenten ontbreekt. Als lokale overheden uit de huidige crisismodus willen komen, moet er iets gebeuren. Divosa wil dat de komende periode focus komt op de verdere toekomst. Ofwel: het structureel aanpakken van de achterliggende problemen met een heldere taakverdeling die past bij de verantwoordelijkheden van het Rijk en die van gemeenten. 

Het is voor gemeenten bovendien belangrijk om de ruimte en middelen te krijgen om de omslag te maken naar een integrale aanpak, samenhang en gebiedsgericht werken. Anders wordt innoveren en slimmer organiseren door de veelheid aan taken lastig. 

Rechtshulp

Het moet voor inwoners makkelijker worden om passende hulp te krijgen van de overheid en om hun recht te krijgen, zo nodig met onafhankelijke hulp. Dit komt ook de kwaliteit van de uitvoering zelf ten goede. Vanuit de gemeentelijke uitvoering in het sociaal domein kunnen we bijdragen aan het slagen van de stelselherziening door meer samen te werken met het juridisch domein om oplossingen te vinden voor de problemen van inwoners. Dit draagt bij aan het vergroten van het vertrouwen van en in inwoners.