Schulden bij bekenden is een groeiend probleem met grote impact

Schulden bij bekenden vormen een groeiend probleem onder zowel Nederlandse moslims als mensen met andere achtergronden. Dat stelt het Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS), een initiatief van het Verwey-Jonker Instituut, in haar onderzoek naar de wereld van informele schulden. Divosa vindt het belangrijk dat gemeenten dit onderwerp bespreekbaar maken met inwoners.

Een van de belangrijkste redenen voor mensen om leningen aan te gaan bij vrienden, kennissen en/of familie, zijn de hoge drempels die ervoor zorgen dat mensen niet op formele (schuld)hulpinstanties durven te vertrouwen. Gevoelens van schaamte en wantrouwen – mede als gevolg van bijvoorbeeld de Toeslagenaffaire – spelen een rol. Ook het gebrek aan aansluiting bij de leefwereld en begrip voor wat leeft binnen de gemeenschap rondom (in)formele schulden is een drempel.

Schaamte

Volgens het Nationaal Zakat Fonds, een van de initiatiefnemers van het onderzoek, maken duizenden mensen gedwongen informele schulden. In sommige gevallen leiden deze situaties tot ruzie, intimidatie en chantage. Hierdoor voelen sommigen zich ook weer gedwongen om nieuwe schulden aan te gaan. De schulden hebben bovendien effect op het welzijn van mensen, omdat ze kunnen leiden tot stress en lichamelijke en geestelijke gezondheidsklachten. Of er bijvoorbeeld voor zorgen dat kinderen niet de gewenste opleiding kunnen doen.

Wat vindt Divosa?

Divosa vindt het belangrijk dat gemeenten ook aandacht hebben voor informele schulden. Tegelijkertijd zijn informele schulden geen onderdeel van de schuldenregeling. Omdat formele en informele schulden vaak naast elkaar voorkomen, kunnen informele schulden blijven bestaan als formele schulden zijn opgelost. Het bespreekbaar maken met inwoners is heel belangrijk. Dat kan al tijdens het eerste contactmoment na het eerste signaal van een betalingsachterstand. De manier waarop de gemeente dit gesprek voert, luistert nauw, om te voorkomen dat mensen met informele schulden zich terechtgewezen voelen.

Schulden hangen vaak samen met problemen op andere levensdomeinen. Daarom is integrale dienstverlening en samenwerking met andere partijen belangrijk. Gemeenten hebben verantwoordelijkheid voor schuldhulpverlening, waarbij de nadruk moet liggen op preventie.