Leefwerelden rijk en arm verder uit elkaar

De rijkste en armste Nederlanders ontmoeten elkaar steeds minder. Dat is reden tot zorg, blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Want eenzijdige leefwerelden gaan gepaard met ongelijke kansen en staan sociale samenhang en begrip tussen mensen in de weg.

De leefwerelden van arm en rijk zijn in tien jaar tijd eenzijdiger geworden, schrijft het SCP. Inwoners komen elkaar vooral tegen in de eigen buurt, op het werk of bijvoorbeeld op het schoolplein. Dat komt vooral door de stijging van de huizenprijzen: huizenbezitters werden daardoor rijker, voor mensen met minder geld werd de buurt minder toegankelijk. 

Lees de onderzoekssamenvatting op kennisbundel.nl

Kansen in wijken

Volgens het SCP is het niet eenvoudig om iets aan de eenzijdige leefwerelden te doen. ‘Het onderscheid maken tussen mensen op basis van niveau, inkomen of leefsituatie is een bijna vanzelfsprekend onderdeel van bijvoorbeeld stedenbouw, cultuurbeleid, onderwijs en arbeidsmarkt’, staat in het rapport. Het SCP ziet wel kansen in de wijken waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, met breed toegankelijke voorzieningen en een verbindend verenigingsleven. Divosa pleit voor meer gemengde wijken waarin verschillende bevolkingsgroepen elkaar ontmoeten. Dit verhoogt de solidariteit en maakt ook informele zorg makkelijker te realiseren.

Politieke keuzes

Vorige maand bracht het SCP al een rapport uit dat draait om de vraag hoe verschillend politieke keuzes kunnen uitpakken voor groepen mensen en ook daarin wijst het SCP erop dat leefwerelden eenzijdiger zijn geworden. Een van de aanbevelingen is om bij de duurzaamheidstransitie niet alleen rijke mensen te laten profiteren van subsidies voor energiebesparing, maar ook mensen met lagere inkomens. Verder waarschuwt het SCP ervoor dat zorg niet iets moet worden voor de rijkeren, nu de kosten steeds hoger worden en door de toenemende vergrijzing het risico ontstaat dat zorg niet meer beschikbaar wordt voor iedereen. 

Voor het voorkomen van polarisatie vindt het SCP het belangrijk een transparant debat te voeren over asiel en immigratie zodat duidelijk is wat de ‘kosten en opbrengsten’ zijn, bijvoorbeeld voor de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Ook wijst het SCP in het rapport over politieke keuzes op de gevaren van de dalende onderwijsresultaten en toenemende psychische klachten. Divosa maakt zich hierover zorgen omdat deze leiden tot lagere participatie, hogere zorgkosten en meer uitkeringskosten.

Propositie

Divosa onderschrijft de conclusie van het SCP dat de politiek rekening moet houden met de gevolgen van beleid voor verschillende groepen. In de propositie die begin jaar uitkwam, vragen Divosa en VNG aandacht voor kansengelijkheid, bestaanszekerheid en gezond leven, thema’s die nauw met elkaar samenhangen. Het is zaak om te komen tot een gezonde samenleving waarin iedereen beschikt over voldoende inkomen en huisvesting, meedoet naar vermogen en inwoners weer vertrouwen hebben in de overheid.