Vroeger kon je nog ‘iets ritselen’

De laatste keer dat wij een grote klus aan ons huis lieten uitvoeren is nog niet zo lang geleden. Vorig jaar werd ons dak vervangen en ik kan je zeggen: dat is geen goedkope aangelegenheid. We schrokken van de eerste offertes. Een overbuurman suggereerde om te kijken of er iets ‘te ritselen’ viel. Oftewel, onderhandelen over de prijs en wellicht iets zwart laten doen. Ritselen heeft dus een wat negatieve connotatie. En op die manier ‘iets ritselen’ voor mijn dak, dat zag ik niet zitten.

Toch hoorde ik recent in twee gesprekken met gemeentemanagers hetzelfde woord vallen, maar in een andere betekenis. Een die ik zelf eigenlijk ook omarm. Volgens de Van Dale betekent 'ritselen': 

1. het geluid maken dat je hoort als bladeren, takken, papier enz. licht bewogen worden. 
2. iets (handig, soms niet helemaal eerlijk) voor elkaar brengen. 

Binnen de kaders

Het is die tweede betekenis die mijn interesse wekte. Toen ik zelf nog voor een gemeente werkte, ‘ritselde’ ik ook weleens iets voor mijn afdeling of voor een inwoner. Denk aan een extra afdelingsuitje in de vorm van studiedagen, iets sneller geregeld krijgen bij facilitaire zaken of dienstverlening soms na werktijd laten plaatsvinden en dus een gemeentelijk pand wat langer open houden. Fijn dat de collega’s ook wel even wilden blijven. Dit gebeurde meestal wel binnen zekere kaders, zonder dat het extra belastinggeld kost of anderen benadeelde. De dienst werd simpelweg sneller of op een alternatieve manier geleverd, op basis van vriendschap, vriendelijkheid of wederkerigheid.

Geen bureaucratische rompslomp

Ook de gemeentemanagers met wie ik sprak, herkenden dit. Een van hen zei zelfs: ‘vroeger kon je meer ritselen dan nu.’ Ze gaf als voorbeeld hoe ze een bevriende collega bij beheer openbare ruimte vroeg of er nog wat asfalt over was om een net aangelegde skatebaan toegankelijker te maken. Geen bureaucratische rompslomp met formulieren in drievoud of intranetaanvragen met de paraaf van de controller, maar gewoon direct geregeld, binnen een week. Het kostte bijna niets en iedereen was blij. Ik heb de laatste tijd wel meer van dit soort voorbeelden gehoord.

Ritselen als krachtig bindmiddel

Voor mij heeft ritselen dus niet per se de wat negatieve lading die Van Dale eraan geeft. Ritselen met het oog op het goede, voor inwoners, je team of de gemeenschap, kan juist enorm positief uitpakken. Het bevordert vaak wederkerigheid en betrokkenheid. En dat zijn enorm krachtige en verbindende elementen binnen samenwerking en teams.

De Wet van Snuf

Wederkerigheid met de beste bedoelingen en oprecht handelen is ook waar schrijver en managementgoeroe Jos Burgers het over heeft in zijn boek De Wet van Snuf. Snuf is de hond van Burgers en krijgt bij thuiskomst steevast de eerste knuffel. Waarom? Google het maar eens.

Misschien is het tijd om een ander woord te bedenken voor deze positieve vorm van ritselen. Iemand ideeën?