Hoofdzaak } Werk Twente: Faciliterende spilfunctie voor zorgverzekeraar smeermiddel voor effectief samenwerken

Om meer mensen met een psychische aandoening te begeleiden bij het vinden van werk is samenwerking noodzakelijk tussen alle partijen die hieraan een bijdrage kunnen leveren: gemeenten, UWV, ggz en zorgverzekeraars. Met het programma Hoofdzaak } Werk wordt die samenwerking in de 31 arbeidsmarktregio’s gestructureerd en bevorderd. In veel arbeidsmarktregio’s is het nog zoeken is naar de rol van de zorgverzekeraar, maar in de regio Twente vervult zorgverzekeraar Menzis met succes een faciliterende spilfunctie. Het geheim? Een stevig bestuurlijk samenwerkingskader én de gedeelde drive van alle partijen om resultaat te boeken ten bate van de Twentenaren die dat nodig hebben.

Professionals in werk en inkomen van gemeenten en UWV en die in de geestelijke gezondheidszorg weten elkaar in de arbeidsmarktregio’s steeds beter te vinden om mensen die een psychische aandoening hebben naar werk te helpen. De bedoeling is dat de zorgverzekeraar met het grootste marktaandeel per arbeidsmarktregio diepgaander en structureel betrokken wordt bij dit vraagstuk. De arbeidsmarktregio Twente is hierin koploper. Menzis-regiomanager Pascal de Bruin legt uit waarom dit juist in Twente goed werkt: ‘Voor ons is het allemaal niet nieuw. We hebben hier in de regio onder de noemer Twentse Koers al jaren een samenwerkingsverband met gemeenten, provincie en ggz. De aanpak om mensen met een psychische aandoening naar werk te helpen sluit hier naadloos bij aan.’

Vertrouwen én een gezamenlijke missie

Het samenwerkingsverband de Twentse Koers is ruim zes jaar geleden door de veertien Twentse gemeenten en Menzis geïnitieerd om de samenwerking aan te gaan in het sociaal domein. Ggd Twente en Provincie Overijssel hebben zich later bij de coalitie aangesloten. Binnen de Twentse Koers worden zaken aangepakt, die erbij gebaat zijn dat er over de grenzen van organisaties, regelingen en wetten heen gekeken wordt. De gezamenlijke inzet: het verbeteren van de gezondheid, de kwaliteit van leven en het welzijn van de inwoners van de streek. Thema’s waarop wordt samengewerkt zijn: jeugdhulp, schulden en armoede, ouderen, psychisch kwetsbaren en preventie en gezondheidsbevordering.

Door die jarenlange samenwerking kennen partijen elkaar, is er veel vertrouwen én een gezamenlijke missie. Pascal: ‘Doel is om mensen zo gezond mogelijk te laten leven en zo goed mogelijk te laten functioneren. Zo voorkomen we dat mensen uitvallen. Daarmee voorkom je vervolgens allerlei maatschappelijke kosten en mogelijke overlast, maar nog belangrijker is dat mensen er gewoon gezonder en vrolijker onder blijven. Uiteindelijk doen we het daar natuurlijk wel voor!’

Sleutelfiguren

Eén van de concrete bijdrages die de zorgverzekeraar in Twente levert aan de uitvoering van Hoofdzaak } Werk, is ondersteuning bij de bekostiging van het werk van een groepje sleutelfiguren. Twente telt er totaal dertien: drie daarvan zijn in dienst bij UWV, zeven bij één van de veertien Twentse gemeenten en drie vanuit de GGZ-instellingen Dimence en Mediant. Die sleutelfiguren hebben elk een aantal cliënten onder hun hoede en staan continu met elkaar in contact om over organisatiegrenzen heen naar passende oplossingen te zoeken. Ze dienen op die manier als smeermiddel tussen de verschillende stakeholders.

Maureen Oude Oosterik is projectmanager bij Mediant Geestelijke Gezondheidszorg. Ze legt uit: ‘De sleutelfiguren hebben elk een caseload en staan dagelijks in contact met elkaar, waardoor we elkaar inmiddels goed kennen. De sleutelfiguur van de gemeente, bijvoorbeeld, ként de ggz en weet hoe we werken. Als een medewerker van de gemeente een kandidaat heeft die bij ons in behandeling is, dan helpt de sleutelfiguur van de gemeente door verbinding te maken met de sleutelfiguur van de ggz en het UWV. Dat is heel effectief.’ 

Door de manier waarop de ggz wordt gefinancierd is het niet zomaar mogelijk om middelen vrij te maken voor dit soort cruciaal verbindingswerk. Maureen: ‘Eigenlijk vinden we dat dit iets is wat bij ons werk hoort. Tegelijk kun je bijvoorbeeld een uur waarin je uitleg geeft over ons werk bij een gemeente niet wegschrijven naar een cliënt. UWV en de gemeenten leveren een belangrijke bijdrage aan dit soort verbindende werkzaamheden. Menzis helpt ons al drie jaar lang met de financiering hiervan.   Een hele  concrete en uiterst nuttige bijdrage, dus.’

Maatwerk in plaats van vinkjes zetten

Petra Oude Engberink is beleidsadviseur arbeidsmarkt bij de gemeente Enschede en is vanuit deze functie werkzaam voor alle Twentse gemeenten. Petra: ‘Om de samenwerking tussen de ggz instellingen en de afdelingen Werk & Inkomen per arbeidsmarktregio vorm te geven en te borgen, heeft Hoofdzaak}Werk per regio procesregisseurs benoemd.

In Twente hebben we er bewust voor gekozen om twee procesregisseurs te benoemen; één met ggz als achtergrond en één namens de overheid. Maureen is de ggz-procesregisseur, ik treed op namens de overheid. Petra is ook enthousiast over het verbindende werk: ‘Het klinkt misschien een beetje als een dooddoener, maar juist doordat we elkaar goed kennen en weten wat ieders expertise is, wáár je voor het oplossen van jouw vraagstukken terecht kunt, kun je veel beter maatwerk leveren.

De Twentse sleutelfiguren werken écht integraal; het lukt ons om de klant centraal te plaatsen waardoor het ons beter lukt om voor mensen uit de doelgroep een passende plek te vinden. Daarmee plaatsen we soms het klantbelang boven het individuele organisatiebelang.’

Duurzame oplossingen

Daar komt ook het belang van de zorgverzekeraar weer nadrukkelijk om de hoek kijken, vindt Erica Rompelman, senior zorginkoper regio Oost van Menzis. ‘Het gaat er echt om passende oplossingen voor mensen te vinden. Mensen aan het werk zetten en dan een vinkje zetten is niet zo moeilijk. Je wilt dat mensen duurzaam geholpen worden, dus dat ze aan het werk blijven en er op die manier écht profijt van hebben.’ Erica wijst daarnaast op het aspect van preventie, dat beter zijn plaats krijgt doordat de sleutelfiguren elkaar goed weten te vinden. ‘We hebben elkaar nu “aan de achterkant” leren kennen, met hulp aan mensen die al helemaal vastgelopen zijn, een pittige ggz behandeling achter de rug hebben en proberen weer voet aan de grond te krijgen.

Maar eigenlijk is het natuurlijk zaak om te voorkomen dat mensen daar überhaupt komen. Als je “aan de voorkant”, als mensen nog aan het werk zijn, voorkomt dat iemand uitvalt doordat er aandacht is voor mentale gezondheid, dan voorkomen we heel veel ellende.’ Dat is een investering waard, vindt Erica: ‘Zo nodig is er een palet van mogelijkheden dat benut kan worden om mensen tijdig te helpen.’

Zelfstandig lijntjes leggen

Petra en Maureen merken dat de werkwijze van de sleutelfiguren  regionaal veel resultaat oplevert. Het belangrijkste resultaat is dat ze zien dat professionals van de verschillende organisaties elkaar inmiddels écht hebben leren kennen en elkaar ook zonder tussenkomst van de sleutelfiguren gemakkelijk kunnen vinden. Maureen: ‘De sleutelfiguren zijn steeds minder nodig, omdat de connecties er inmiddels gewoon zijn. Ik zie nu medewerkers van gemeenten binnenlopen bij onze behandelafdelingen. Die leggen zelfstandig lijntjes met onze behandelaars, omdat ze daar al casussen mee gedaan hebben.

Overstijg organisaties en domeinen

Dat deze manier van organisatie-overschrijdend samenwerken steeds meer het nieuwe normaal wordt is precies waar Menzis-regiomanager Pascal de Bruin op hoopte. ‘Als we mensen die een psychische aandoening hebben echt op grotere schaal naar werk willen geleiden, dan moet er gewoonweg domeinoverstijgend gewerkt worden. Ook al is het qua financiering misschien een beetje griezelig; zoek elkaar op, leer de taal van de ander, zoek uit waar de knelpunten zitten en wissel kennis uit.

Dat kan beginnen met het aanwijzen van sleutelfiguren die elkaar als eerste opzoeken, maar uiteindelijk gaat het erom dat organisaties elkaar  structureel weten te vinden en dat je niet huiverig bent voor die andere afdeling of die andere financieringsvorm. Want uiteindelijk gaat het gewoon allemaal om maatschappelijk geld, dat we zo goed mogelijk willen besteden.’