Emotionele én juridische hulp bij scheiden op één locatie

Jaarlijks scheiden er zo’n tachtig mensen in Wijk bij Duurstede. De gevolgen van een scheiding kunnen groot zijn, zeker voor kinderen. In een Divosa-pilot Rechtshulp en sociaal domein onderzoekt de gemeente Wijk bij Duurstede of één laagdrempelige plek voor zowel sociaal-emotionele als financieel-juridische ondersteuning ervoor kan zorgen dat mensen ‘zorgzaam uit elkaar gaan’.

Corine Schuil is projectleider bij de gemeente Wijk bij Duurstede. Ze houdt zich al jaren bezig met vraagstukken over jeugd en maakt zich ernstig zorgen over de jeugdbescherming. Ze is niet de enige. ‘Ouders en kinderen krijgen niet de zorg en aandacht die ze nodig hebben en waar zij recht op hebben’, schrijven staatssecretaris Van Ooijen en minister Weerwind op 14 september 2022 aan de Tweede Kamer.

En het thema wordt alleen maar urgenter, ziet Corine Schuil. ‘We weten dat veel kinderbeschermingsmaatregelen een gevolg zijn van complexe scheidingsproblematiek. Vaak volgt pas actie als de problemen er al zijn. Deze werkwijze kost veel tijd en levert weinig op. Met Startpunt Scheiden willen we het anders doen. En voorkomen dat een scheiding uit de hand loopt.’

Een plek om je hart te luchten

Januari 2022 is het zover. De website van het Startpunt Scheiden gaat live. Sindsdien kunnen inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede bellen of mailen over hun mogelijke scheiding. Omdat een scheiding voor veel stress kan zorgen, is het Startpunt Scheiden een plek waar mensen hun hart kunnen luchten. Naast emotionele steun biedt het gratis hulp en advies voor het vele regelwerk dat bij een scheiding komt kijken.

Corine Schuil: ‘Het contact kan op vele manieren. Afhankelijk van de vraag en behoefte van de vraagsteller. Kleine vragen beantwoorden we telefonisch of via mail. Voor grote vragen kunnen mensen een fysieke afspraak maken bij Stichting Binding, het centrum voor Zorg en Welzijn. Als er behoefte aan is, gaat onze consulent scheiden ook bij mensen thuis op bezoek.’ Tijdens een huisbezoek probeert consulent Anita Meun met het stel dat wil scheiden tot begrip en (zelf)inzicht te komen. Hoe is de verwijdering ontstaan? Hoe komt het dat je zo op elkaar reageert? Wat heb je nodig aan ondersteuning? En hoe ga je om met het ouderschap dat blijvend is?’

Ontvlechten 

Anita Meun: ‘Het mooiste resultaat is natuurlijk als ze elkaar weer weten te vinden. In plaats van scheiden noem ik het liever ontvlechten. Eerst waren de partners met elkaar vervlochten. Zeker met kinderen zal je nooit helemaal ontvlochten raken. Het belang van kinderen dreig je in de strijd kwijt te raken. Dat wil ik natuurlijk voorkomen.’

In het begin weten vooral vrouwen het Startpunt Scheiden te vinden. Zij komen zonder partner. ‘In zo’n geval is het stel vaak al uit elkaar’, weet Corine Schuil. ‘Hun vragen blijken geregeld te maken te hebben met oud zeer en blokkades om verder te komen.’ De projectleider vindt het daarom een positieve ontwikkeling dat stellen zich na verloop van tijd steeds vaker samen melden. 

Meest gestelde vragen 

Welke vragen worden het meest gesteld? ‘De vragen zijn divers. Wonen is een heel groot probleem’, vertelt de projectleider. ‘We proberen zoveel mogelijk mee te denken en kunnen soms een tijdelijke oplossing aandragen. Maar in principe is het startpunt niet bedoeld en uitgerust om een woning te vinden.’

Daarnaast gaan veel vragen over financiën en kinderen. Vooral vrouwen gaan er bij een scheiding financieel vaak flink op achteruit. De scheiding zelf kost ook wat. Daarnaast spelen er soms problemen met het gedrag en de veiligheid van kinderen. Het Startpunt Scheiden ondersteunt ouders dan bijvoorbeeld met informatie over het opstellen van een ouderschapsplan en omgangsregelingen. 

Animatievideo bij de huisarts 

Om meer inwoners bekend te maken met het Startpunt Scheiden, is in de zomer van 2022 een communicatiecampagne van start gegaan. In woonwijken en het gemeentehuis hangen reclameborden. Er staan advertenties in lokale kranten en een interview in een regionale krant. Er is een online campagne voor mensen die zoeken op woorden als scheiden. En in de wachtkamer van de huisarts wordt een animatievideo over het Startpunt Scheiden vertoond.

Huisartsen zijn een belangrijke samenwerkingspartner, vertelt Corine Schuil. ‘Zij zijn gewend om mensen met hulpvragen over maatschappelijke ondersteuning en jeugd door te verwijzen en wisten Stichting Binding al goed te vinden.’

Geen lokettenmaatschappij meer 

Stichting Binding is het centrum voor Zorg en Welzijn in Cothen, Langbroek en Wijk bij Duurstede. ‘Het was een bewuste keuze om het Startpunt Scheiden hier te plaatsen’, zegt Corine Schuil. ‘We moeten echt af van de lokettenmaatschappij. Bij Stichting Binding zitten verschillende expertises bij elkaar op één locatie. Afhankelijk van iemands vraag kan een professional met de benodigde expertise aansluiten.’ Bij juridische en financiële vragen sluiten sociaal raadslieden vaak aan.  

Grote betrokkenheid bij alle partijen  

Ook de advocatenkantoren in Wijk bij Duurstede zijn betrokken bij het Startpunt Scheiden. Zij worden ingeschakeld door de scheidende partners als een scheiding formeel moet worden. Corine Schuil: ‘Er zijn genoeg advocaten en mediators die niet zitten te wachten op slepende juridische gevechten. Ook zij willen dat het op een zorgzame manier gebeurt.’ 

Tijdens een lunchbijeenkomst met samenwerkingspartners valt op hoezeer alle partijen de urgentie voelen. Corine Schuil: ‘Iedereen ziet kinderen in de knel raken. Bovendien is scheiden iets wat in vrijwel ieders persoonlijk leven resoneert. Ik ben blij met de energie en de kentering waarin we scheiden al in een veel eerder stadium bespreekbaar maken.’

Haar oproep aan andere gemeenten? ‘Zet niet alles in op gespecialiseerde jeugdzorg. Ondertoezichtstelling alleen is niet de oplossing. Zorg voor één laagdrempelige plek waar mensen terecht kunnen met verschillende soorten vragen over scheiden en waar zij zich gehoord voelen.