Economie groeit door, onzekere tijden voor gemeenten

De overheidsfinanciën ontwikkelen zich niet ongunstig, dankzij de economische groei. Wat dit betekent voor de financiën van gemeenten blijft onzeker. Nieuwe economische cijfers van het CPB laten een gematigd positief beeld zien. 

De koopkracht blijft toenemen en de armoede daalt. En doordat meer mensen dan verwacht aan het werk zullen zijn, ontwikkelen de overheidsfinanciën zich wat gunstiger. Dit voorjaar moet duidelijk worden hoe het kabinet de financiële puzzel rond onder meer veiligheid, asiel, klimaat en stikstof gaat leggen. In het voorjaar moet er ook meer duidelijk worden op het Jeugddossier.

Gematigde groei

Het CPB heeft deze week het Centraal Economisch Plan (CEP) voor 2025 gepubliceerd. Uit dit rapport blijkt dat de economie, met 1,9% in 2025 en 1,6% in vervolgjaren, gematigd doorgroeit. Het werkloosheidscijfer beweegt zich met ongeveer 4% op een laag niveau. De koopkracht blijft toenemen met 0,6% dit jaar en 1,1% in 2026. De armoede daalt verder van 3,2% dit jaar naar 2,9% in 2026.

Financiën overheid

Het CEP 2025 gaat uit van meer mensen aan het werk dan waar het bij Prinsjesdag nog van uitging. Een hogere arbeidsparticipatie is gunstig voor de overheidsfinanciën, vanwege hogere belastinginkomsten. De 3%-tekortgrens ligt minder nabij, waardoor er bij staand beleid geen noodzaak is tot extra bezuinigen. Maar het begrotingstekort stijgt wel, van 1,8% dit jaar naar 2,4% in 2026. Op lange termijn stijgt het begrotingstekort verder, omdat de overheidsuitgaven harder stijgen dan de inkomsten. Het CPB ziet met name de zorguitgaven sterk toenemen, door onder meer vergrijzing en prijsstijgingen.

Internationale spanningen

De huidige geopolitieke situatie maakt dat de cijfers met onzekerheid zijn omgeven, erkent het CPB. Daardoor is het lastig om aan te geven wat dit betekent voor gemeenten. Bovendien gaat het CEP uit van het bestaande beleid, terwijl er dit voorjaar op meerdere dossiers nieuwe politieke afspraken gemaakt moeten worden. 

Wat vindt Divosa?

Als we alleen al denken aan investeringen in defensie en nieuwe afspraken over stikstof en klimaat, dan zou het financiële beeld er snel heel anders uit kunnen zien. Extra bezuinigingen zijn niet ondenkbaar, ook niet op gemeenten. Divosa ziet deze ontwikkelingen met zorg aan en vindt dat er voldoende financiële compensatie moet zijn voor taken die gemeenten in medebewind uitvoeren. Het is daarom goed dat de VNG en het Rijk hierover doorpraten. Belangrijk onderwerp daarbij is de Jeugdzorg, waarvan de kosten alsmaar verder blijven stijgen.