Zuid-Kennemerland en IJmond experimenteren met inburgeringsklas voor jongeren

Jonge statushouders die stoppen met hun opleiding dreigen tussen wal en schip te raken. De regio Zuid-Kennemerland en IJmond wil dit voorkomen. Het Doorstroompunt van de regio heeft vroeg contact met de coördinatoren van de uitstroomklassen van de internationale schakelklassen (isk’s). Zo krijgen jongeren die worden uitgeschreven direct hulp bij inburgering. Omdat inburgeringstrajecten niet altijd aansluiten bij de situatie en belevingswereld van jongeren, startte in november 2024 een speciale inburgeringsklas voor jongeren. 

‘We hebben vanuit het Doorstroompunt afspraken met de isk’s in de regio’, vertelt doorstroomcoach en scholingsadviseur John Houtkamp. ‘Zodra jongeren 17 jaar zijn en dus bijna uitstromen van de isk, sluiten we aan bij de leerlingbespreking en adviseren we de school. We bespreken hoe het ervoor staat en of deze jongere misschien gaat stoppen met school. Zo weten we op tijd of iemand straks onder de inburgeringsplicht valt.’ 

Niet tussen wal en schip

Het Doorstroompunt deelt die informatie met de afdeling Inburgering van de gemeente, zodat ze direct een plan kunnen maken. Caroline Heemskerk, beleidsadviseur bij de gemeente Heemstede: ‘Het duurt vaak even voor een jongere als inburgeringsplichtig wordt geregistreerd. Zo kunnen we voorkomen dat ze in die periode tussen wal en schip belanden.’ Zeker in de zomervakantie nemen jongeren vaak een baantje. Ze raken dan gewend aan het inkomen en hebben geen zin meer om naar school of inburgering te gaan. Het is daarom belangrijk om er op tijd bij te zijn. ‘We willen ze laten inzien dat er meer is dan werk alleen en jongeren goed informeren over hun mogelijkheden’, zegt John. ‘Elke jongere heeft recht op ontwikkeling en een passend leerwerkaanbod.’ 

Inburgeringstrajecten sluiten niet aan

Helaas is gebleken dat inburgeringstrajecten in de regio niet goed aansluiten bij jongeren. En zeker niet bij jongeren die minder goed leerbaar zijn en een laag taalniveau hebben. ‘In een inburgeringsklas zitten mensen van allerlei leeftijden door elkaar’, vertelt John. ‘En het is natuurlijk niet cool om met je vader in de klas te zitten. Dat heeft ook invloed op de motivatie van jongeren.’

Inburgeringsklas voor jongeren

Om te voorkomen dat jongeren afhaken bij hun inburgering, zochten het Doorstroompunt, de gemeenten, de isk, taalscholen en ROC’s een oplossing. John: ‘We dachten: kunnen we niet gewoon een inburgeringstraject speciaal voor jongeren ontwikkelen?’ Dat bleek een heel goed idee, en in november 2024 is in samenwerking met taalschool Danner & Danner een pilot van een halfjaar gestart. Twaalf jongeren – waarvan acht van de isk – krijgen intensieve taallessen, gecombineerd met een gestructureerd programma. ‘We willen dat ze minimaal vier dagdelen naar school gaan. Dit zorgt voor een taalboost en houdt de structuur vast,’ zegt Caroline. ‘We stimuleren ze om samen naar de sportschool te gaan of een filmpje te pakken. Zodat er een vriendengroep ontstaat en ze zin krijgen om naar school te gaan.’

Eerste reacties en uitdagingen

De eerste signalen uit de pilot zijn positief. ‘Het taalniveau van de jongeren verbetert sneller dan verwacht’, zegt John. ‘Docenten van de taalschool geven aan dat een groot deel A2- of zelfs B1-niveau kan halen.’ Dit zou betekenen dat meer jongeren kunnen doorstromen naar een mbo-opleiding of werk. Toch zijn er ook uitdagingen, zoals verzuim. De jongeren zijn niet gewend aan structuur en vinden het lastig om elke dag naar school te komen. Ze weten ook niet hoe ze zich goed moeten afmelden. ‘We hebben afgesproken dat dit bij hun consulent moet, vertelt Caroline. ‘Maar dat gaat nog lang niet altijd goed. Dus daar moeten we samen met de jongeren aan werken door driegesprekken met de docent, consulent en inburgeraar.’ 

Voorbereiding op vervolgonderwijs of beroep

De pilot loopt in eerste instantie zes maanden, en wordt bij goed resultaat verlengd. ‘We willen de groep voorlopig bij elkaar houden’, vertelt Caroline. ‘In het tweede halfjaar focussen we net als nu op de taal en participatie. En we bereiden de jongeren voor op vervolgonderwijs of de keuze voor een beroep als ze klaar zijn met hun inburgering. We gaan bijvoorbeeld op excursie naar bedrijven, en de jongeren krijgen workshops van het ROC en het Doorstroompunt. Zodat ze zien wat onderwijs hen zou kunnen opleveren.’

Beter samenwerking met het mbo

Hoewel de samenwerking tussen de organisaties in de regio goed verloopt, zien John en Caroline nog verbeterkansen in de samenwerking met het mbo. Jongeren proberen soms toch bij een mbo-opleiding binnen te komen, terwijl hun taalniveau niet hoog genoeg is. Caroline vertelt: ‘Vervolgens kunnen ze niet meekomen en vallen ze uit. Toch beginnen ze weer aan een nieuwe opleiding. Zo stellen de jongeren ongewenst hun inburgeringsplicht uit.’

Het is van belang om ook deze groep eerder in beeld te krijgen. John: ‘Als we zien dat iemand dreigt uit te vallen, willen we die meteen kunnen opvangen in deze pilotgroep’, zegt John. ‘Zo kan diegene meteen beginnen met inburgeren.’ Op termijn is het doel om mbo niveau 1 te combineren met inburgering, zodat jongeren in een schoolse setting hun inburgeringstraject kunnen doorlopen. Caroline: ‘Hiervoor hebben we dezelfde korte lijntjes nodig als met de isk. We kunnen dan op tijd een plan maken voor jongeren die uitvallen op het mbo. Dan zou de pilot pas echt een succes zijn.’