Veelgestelde vragen inburgeraars: lijst voor asielstatushouders

Gemeenten hebben sinds 1 januari 2022 de regie bij de inburgering van nieuwkomers. Het doel van de wet is om hen zo snel mogelijk mee te laten doen in de Nederlandse maatschappij, het liefst via betaald werk. Samen met de VNG en het ministerie van SZW informeert en ondersteunt Divosa gemeenten om ervoor te zorgen dat zij deze taak zo goed mogelijk kunnen uitvoeren.

Om klantmanagers zo goed mogelijk op weg te helpen, is er een lijst gemaakt van veel gestelde vragen van asielstatushouders en de antwoorden hierop.

Mis je nog een vraag? Stuur dan een mail naar inburgering@divosa.nl.

Meer weten?

• Hebben jij of je collega’s nog vragen? Stuur dan een mail naar inburgering@divosa.nl.
• Een overzicht van handreikingen en tools rond de nieuwe Wet inburgering vind je op de website van Divosa.
• Veelgestelde vragen inburgeraars: lijst voor gezinsmigranten
• Wet inburgering in vraag en antwoord

1. Hoe weet ik of ik onder de nieuwe Wet inburgering val?

Hoofdregel is dat de nieuwe wet (Wi2021) geldt voor iedereen die op of na 1 januari 2022 inburgeringsplichtig wordt. De inburgeringsplicht start op de datum bekendmaking verblijfsrecht van de IND. Is die datum voor 1 januari 2022, dan valt u onder de oude wet. Is dat op of na 1 januari 2022, dan valt u onder de nieuwe wet. Er zijn uitzonderingen op deze regel. Raadpleeg hiervoor de wet of informeer bij de desbetreffende instantie.

2. Is er informatie beschikbaar in andere talen dan het Nederlands?

Er is in ieder geval een animatie die stap voor stap laat zien hoe u gaat inburgeren. Deze is beschikbaar in negen talen. Meer informatie over de animatie staat op divosa.nl.

1. Ik ben bezig met inburgeren. Ik wil het Nederlanderschap of een sterker verblijfsrecht aanvragen. Moet ik hiervoor aan andere voorwaarden voldoen, zoals een hoger taalniveau?

Op dit moment verandert er niks. Alle voorwaarden voor sterker verblijfsrecht en het Nederlanderschap blijven gelijk voor mensen die nu al inburgeringsplichtig zijn. Wanneer daar verandering in komt, zal dat ruim op tijd aangekondigd worden op de websites van de IND en DUO.

2. Ik heb in 2021 het A2-inburgeringsdiploma gehaald. Kan ik dat gebruiken om dit jaar het Nederlanderschap aan te vragen? 

Ja, dat kan. Voor de mensen die nu aan het inburgeren zijn verandert er op korte termijn niets aan de voorwaarden. Wanneer daar wel verandering in komt, zal dat ruim op tijd aangekondigd worden op de websites van de IND en DUO.

3. Is er iets veranderd voor naturalisatie sinds 1 januari 2022?

Nee, er is niets veranderd. En als dat wel het geval wordt, wordt het ruim van tevoren aangekondigd.

1. Wat moet ik doen om in te burgeren?

U krijgt een brief van DUO als u inburgeringsplichtig bent. U kunt in het AZC voorinburgeren. De gemeente nodigt u uit voor een intakegesprek.

Om het inburgeringsdiploma te halen, moet u verschillende dingen doen. U moet de Nederlandse taal leren. Ook krijgt u informatie over de Nederlandse samenleving en de Nederlandse normen en waarden (het participatieverklaringstraject noemen we dat). Daarnaast leert u over de Nederlandse arbeidsmarkt. De gemeente kijkt ook of u kunt werken.

Als u de taalcursussen hebt gedaan, kunt u examen doen. Als u alle onderdelen heeft gehaald, krijgt u uw inburgeringsdiploma. Dan bent u klaar met inburgeren.

De onderdelen zijn:

• Examen Spreken
• Examen Luisteren
• Examen Lezen
• Examen Schrijven
• Kennis van de Nederlandse maatschappij
• Participatieverklaring
• Module Arbeidsmarkt en Participatie

NB Bent u deelnemer aan de Z-route? Dan hebt u geen examenverplichting maar een inspanningsverplichting. U moet in totaal 800 uur taalles volgen. Bent u asielstatushouder, dan moet u ook 800 uur participatie verrichten. U wordt wel gestimuleerd om examens te doen waar dat mogelijk is, maar het is niet verplicht. Aan het eind van het traject volgt een eindgesprek. Daarbij bekijkt gemeente of de afspraken in het PIP zijn nagekomen. De gemeente rapporteert dat aan DUO.

2. Ik heb een brief ontvangen voor de brede intake. Wat is dat?

Bij de brede intake bekijkt de klantmanager van de gemeente samen met u wat u allemaal kunt. Bijvoorbeeld naar wat uw opleiding is en uw werkervaring. U krijgt dan ook een toets, de leerbaarheidstoets, om te kijken wat uw mogelijkheden zijn. Daarna bepaalt u samen welke route u gaat volgen om in te burgeren.

Er zijn drie leerroutes:

• De B1 route; een route voor taal en (vrijwilligers)werk. Inburgeringsplichtigen spreken en schrijven binnen maximaal drie jaar de Nederlandse taal op niveau B1. Tegelijk kunnen zij participeren door (vrijwilligers)werk.
• De onderwijsroute; een route vooral voor jongeren. Zij halen zo snel mogelijk een schooldiploma.
• De zelfredzaamheidsroute; een route voor inburgeringsplichtigen voor wie route 1 en 2 niet haalbaar is.

3. Wat is het persoonlijk Plan Inburgering en Participatie (PIP)?

In het PIP staat wat de gemeente met u heeft afgesproken over hoe u gaat inburgeren: welke leerroute u gaat volgen en of u gaat werken. Ook staat erin hoe de gemeente u gaat begeleiden en hoe een klantmanager u kan helpen met zaken als het betalen van de huur, gas, water en licht en de ziektekostenverzekering. U moet de afspraken in het PIP nakomen. De gemeente houdt het document bij en kijkt of er veranderingen nodig zijn, bijvoorbeeld als u van leerroute gaat veranderen.

4. Ik ben het niet eens met de afspraken in het PIP. Hoe kan ik bezwaar maken?  

Het PIP is een beschikking van de gemeente. Daartegen kunt u bezwaar maken. In de beschikking staat hoe u bezwaar kunt maken.

5. Er zijn drie routes om in te burgeren. Hoe wordt bepaald welke route voor mij het meest geschikt is? 

De gemeente bepaalt samen met u welke route het beste bij u past. Dat hangt af van onder andere uw leeftijd, uw situatie, uw opleiding en werkervaring en de uitslag van de leerbaarheidstoets.

6. Kan ik nog van route wisselen tijdens het traject?

U kunt van route wisselen als blijkt dat dat beter is. U kunt bijvoorbeeld overschakelen van B1 naar A2. Dat kan binnen anderhalf jaar nadat u met inburgeren bent begonnen.

Schakelen tussen leerroutes is mogelijk in het nieuwe stelsel, daarvoor moet wel het PIP worden aangepast en er moet onderbouwing voor zijn. Het kan zijn dat een inburgeraar in de Z-route toch meer kan of dat de vorderingen van de inburgeraar in de B1-route sterk achterblijven. De termijn waarbinnen geschakeld kan worden tussen de leerroutes wordt 1,5 jaar en zal in de lagere regelgeving worden vastgelegd. 

7. Hoe vind ik een school om een cursus te volgen?

De gemeente kiest samen met u een school.

8. Wat is de leerbaarheidstoets?

Met de leerbaarheidstoets kijkt een gemeente naar uw mogelijkheden. Ook bekijkt de gemeente welk niveau van de Nederlandse taal u kunt bereiken. Daarmee kan de gemeente vaststellen welke route het beste bij u past. De gemeente neemt deze toets bij u af.

De leerbaarheidstoets biedt inzicht in het niveau van de Nederlandse taal dat een inburgeringsplichtige kan bereiken gedurende de inburgeringstermijn. Het geeft enkel antwoord op de vraag: is het niveau van de Nederlandse taal dat nodig is voor de B1-route haalbaar binnen de inburgeringstermijn van drie jaar?

9. Wat is het Participatieverklaringstraject?

Het Participatieverklaringstraject is een verplicht onderdeel van de inburgering. In het traject krijgt u informatie over de Nederlandse samenleving, de Nederlandse kernwaarden en manier waarop mensen in Nederland met elkaar omgaan. Aan het eind van het traject ondertekent u een verklaring. U zegt daarin de waarden en spelregels van de Nederlandse samenleving te kennen en te respecteren.

U moet dit binnen drie jaar doen. Als u dat weigert, kunt u een boete krijgen.

10. Wat is de Module Arbeidsmarkt en Participatie?

De Module Arbeidsmarkt en Participatie is een verplicht onderdeel van de inburgering. In een aantal uren krijgt u informatie over de arbeidsmarkt in Nederland. Tijdens een deel van die uren gaat u werkervaring opdoen. U leert hoe u kunt deelnemen aan de arbeidsmarkt.

Daarna wordt u uitgenodigd voor een eindgesprek. U bent verplicht om naar dit gesprek te komen.

11. Hoe vind ik een (werk)plek om de MAP te kunnen uitvoeren?

De gemeente bekijkt dit samen met u.

12. Moet ik ook werken?

Dat hangt van uw situatie af. Als u een bijstandsuitkering hebt, moet u ook aan uw participatie werken. Dat kan betaald werk of vrijwilligerswerk zijn. Als onderdeel van de inburgering willen we graag dat u werk zoekt (betaald of onbetaald). Dat helpt enorm om de taal te leren.

13. Hoe vind ik werk?

Daarover leert u in de Module Arbeidsmarkt en Participatie. De gemeente kan u daar ook bij helpen.

1. Van wie krijg ik te horen of ik inburgeringsplichtig ben?

Als u inburgeringsplichtig wordt, krijgt u van DUO een brief (kennisgeving inburgeringsplicht). Daarna neemt de gemeente contact met u over uw brede intake voor uw inburgering. 

2. Van wie krijg ik te horen wanneer mijn inburgeringstermijn start?

Nadat de gemeente uw persoonlijk plan voor inburgering en participatie (PIP) vaststelt, stuurt DUO u een brief (kennisgeving inburgeringstermijn) over uw inburgeringstermijn. Uw inburgeringstermijn start na het vaststellen van uw PIP. Deze brief wordt 2 weken na vaststellen PIP verstuurd.

3. Wat doet DUO voor mij?

DUO stuurt u brieven over uw inburgeringsplicht en wanneer de termijn start. Verder houdt DUO u op de hoogte van uw behaalde examens en hoeveel tijd u nog hebt om in te burgeren. 

4. Wat doet het COA voor mij?

COA is verantwoordelijk voor de opvang en begeleiding van asielzoekers in Nederland. COA begeleidt hen naar een toekomst in Nederland of daarbuiten. Het COA werkt nauw samen met andere organisaties. Meer informatie over de opvang en begeleiding staat in negen talen op coa.nl.

5. Wat doet de gemeente voor mij?

De gemeente begeleidt u bij het inburgeringstraject, biedt u de Module Arbeidsmarkt en Participatie (MAP) en het Participatieverklaringstraject (PVT) aan, en helpt u met zaken als het betalen van de huur, gas, water en licht en de ziektekostenverzekering.

6. Wat doet de IND voor mij?

De IND behandelt en beoordeelt uw aanvraag voor een verblijfsvergunning. De IND geeft u de beslissing (beschikking) op de aanvraag. Verder heeft de IND geen rol in uw inburgeringstraject.

7. Wat is de rol van Vluchtelingenwerk?

De medewerkers van Vluchtelingenwerk helpen u bij allerlei zaken op weg naar inburgering. Ze bieden een luisterend oor en helpen bij praktische zaken, zoals het ondertekenen van een huurcontract. Ook geven zij voorlichting over inburgering. Daarnaast helpen zij u om zelfredzaam te worden.

Een gemeente kan Vluchtelingenwerk inschakelen om bij te dragen aan de begeleiding van inburgeraars. Dit kan per gemeente verschillen.

1. Hoe wordt bepaald in welke gemeente ik ga wonen?

Nadat u een verblijfsvergunning hebt gekregen, voert het COA een screening- en matchingsgesprek. Daarna stelt het COA vast aan welke gemeente u wordt gekoppeld. Daarbij kijkt het COA bijvoorbeeld naar in welke gemeente u de meeste kans op werk hebt en of er al familie woont. Ook de wachttijd totdat er een woning beschikbaar is, kan meewegen in het besluit van het COA. 

2. Hoe lang duurt het voordat ik vanuit het AZC naar mijn gemeente verhuis?

Helaas is er op dit moment een wooncrisis in Nederland en zijn er lange wachttijden voor woningen. Voor statushouders bestaan speciale wachtlijsten, maar dat betekent niet dat ze altijd voorrang krijgen als er een woning beschikbaar is. Statushouders moeten dus vaak vele maanden wachten vanaf het moment dat het COA een statushouder aan een gemeente koppelt. Per gemeente verschilt de wachttijd.

3. Wat gebeurt er als ik ben verhuisd en wanneer hoor ik iets van de gemeente?

U krijgt een oproep van de gemeente om te komen praten over (de start van) uw inburgeringstraject.

1. Als ik vanuit de COA-opvang naar de gemeente moet reizen om iets te doen voor mijn inburgering, krijg ik dan een reiskostenvergoeding?

Dat verschilt per situatie. Als u naar de gemeente moet reizen voor het ondertekenen van een huurcontract, dan kunt u via de Infobalie van het COA een reiskostenvergoeding regelen. Als u voor uw inburgeringstraject gesprekken in uw toekomstige gemeente moet voeren, kunt u bij uw consulent/klantmanager van die gemeente om een reiskostenvergoeding vragen.

2. Als ik vanuit de gemeente waar ik woon naar een andere locatie moet afreizen, krijg ik dan een reiskostenvergoeding?

Dat bepaalt iedere gemeente zelf.

3. Als ik vanuit de COA-opvang iets moet doen voor mijn inburgering, is er dan opvang voor mijn kinderen?

Dat verschilt per situatie. Op sommige opvanglocaties is een crèche waar ouders hun kinderen kunnen brengen. Dat is vaak vanaf de leeftijd van drie jaar. Verder kunt u zelf iets met medebewoners organiseren om op de kinderen te passen als u inburgeringsactiviteiten wilt ondernemen. Als de activiteit in uw toekomstige gemeente is, kunt u aan de consulent/klantmanager van die gemeente vragen of er iets is geregeld om kinderen op te vangen.

4. Als ik vanuit de gemeente waar ik woon een inburgeringsactiviteit moet doen, kan ik dan gebruik maken van kinderopvang?

Ja, er is recht op kinderopvang tijdens het inburgeren. U kunt de opvang zelf regelen met de gemeente.

5. Heb ik recht op kinderopvangtoeslag?

U hebt recht op kinderopvangtoeslag als u voldoet aan de voorwaarden.

6. Ik heb een lichamelijke beperking. Krijg ik extra ondersteuning ?

Daar zijn geen algemene regels voor. De klantmanager bekijkt welke mogelijkheden er zijn.

7. Ik heb psychische klachten. Krijg ik extra ondersteuning? 

Dat verschilt per gemeente. De klantmanager bekijkt welke mogelijkheden hiervoor in uw gemeente zijn, bijvoorbeeld ondersteuning via wijkteams.

1. Moet ik de inburgeringscursus zelf betalen?

De gemeente betaalt de kosten voor uw inburgering.

2. Kan ik een boete krijgen als ik de afspraken niet nakom?

Het is de bedoeling dat u de afspraken in het persoonlijk Plan Inburgering en Participatie nakomt. Doet u dat niet, dan kunt u een boete krijgen. Dat hangt af van de afspraken in de gemeente.

3. Ik krijg een boete van DUO. Waarom is dat?

U krijgt een boete van DUO als u niet op tijd hebt voldaan aan uw inburgeringsplicht.

4. Hoe maak ik bezwaar tegen een boete van DUO?

U schrijft in een brief naar DUO dat u het niet eens bent met de boete of met de hoogte van de boete. Op de website van DUO staat een formulier dat u daarvoor kunt gebruiken, maar u mag ook zelf een brief schrijven. U heeft zes weken de tijd om het formulier op te sturen.

1. Hoe kan ik de examens aanvragen?

Voor examens op A2-niveau en B1-niveau kunt u zich aanmelden via Mijn Inburgering op de website inburgeren.nl.

Is A2 niet het niveau uit het PIP? Dan moet u zich aanmelden met een formulier. Dit formulier staat op inburgeren.nl.

Afronding van de Module Arbeidsmarkt en Participatie (MAP) en het Participatieverklaringstraject (PVT) moet u aanvragen bij de gemeente.

2. Van wie hoor ik de uitslag van de examens?

De uitslagen van de taalexamens en het examen Kennis van de Nederlandse Maatschappij (KNM) krijgt u van DUO.

De uitslagen van de Module Arbeidsmarkt en Participatie (MAP) en het Participatieverklaringstraject (PVT) krijgt u van de gemeente.

NB Volgt u de zelfredzaamheidsroute (Z-route)? Dan hebt u geen examenverplichting maar een inspanningsverplichting. Dat betekent dat u 800 uur taalles moet volgen. Bent u asielstatushouder, dan moet u ook 800 uur participatie verrichten. U wordt wel gestimuleerd om examens te doen waar dat mogelijk is, maar dat is niet verplicht. Aan het eind van het inburgeringstraject heeft u een eindgesprek met de gemeente. Daarbij bekijkt de of de afspraken in het PIP zijn nagekomen. De gemeente rapporteert dat aan DUO.

3. Ik ben gezakt voor mijn examen. Wat nu?

U mag het examen opnieuw doen. U mag elk examen twee keer gratis doen. Daarna moet u het examen zelf betalen.

4. Mag ik het examen herkansen?

U mag het examen opnieuw doen. U mag elk examen twee keer gratis doen. Daarna moet u het examen zelf betalen.

5. Het lukt mij niet om de inburgering binnen drie jaar af te ronden. Hoe vraag ik uitstel aan? 

Misschien kunt u extra tijd krijgen om in te burgeren. Dat kunnen we samen bekijken. Op inburgeren.nl leest u wat u kunt doen als u extra tijd nodig hebt.

Divosa

Aidadreef 8 | 3561 GE Utrecht
Postbus 9563 | 3506 GN Utrecht
030 233 23 37
info@divosa.nl
divosa.nl

Bijdragen

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
DUO

Webredactie

Caroline Huisman (Divosa)
Remco van Brink (Divosa)
Jasja van Moorsel (Divosa)

Versie

14 maart 2023