Nieuws

Rekenkamer: aanpak zorgfraude is vooral vergaderen

Laatste update: 20 april 2022

De bestrijding van fraude met publiek zorggeld werkt in de praktijk niet of nauwelijks. Ondanks dat toezichthouders en opsporingsinstanties veel overleg hebben met zorgverzekeraars en gemeenten over vermeende gevallen van zorgfraude, is de pakkans voor fraudeurs laag. Zelfs in gevallen waar de signalen van fraude zeer sterk zijn, worden nauwelijks resultaten geboekt. Dat blijkt uit het rapport ‘Een zorgelijk gebrek aan aandacht’ van de Algemene Rekenkamer.

Zorgfraude is een ernstig probleem omdat er publiek geld mee is gemoeid, (kwetsbare) burgers makkelijk slachtoffer kunnen worden van kwaadwillende zorgondernemingen en er sprake kan zijn van strafrechtelijke vergrijpen.

De Algemene Rekenkamer heeft de aanpak van 14 zaken onderzocht met sterke fraudesignalen in 3 sectoren die door fraudebestrijders gevoelig worden geacht voor misbruik van zorggelden: de wijkverpleging, jeugdzorg en bij het beschermd en begeleid wonen. Daarnaast is de werking onderzocht van diverse samenwerkingsverbanden die er zijn om zorgfraude te bestrijden.

Onvoldoende actie

In de meeste gevallen deden de organisaties die verenigd zijn in de Taskforce Integriteit Zorg (TIZ) onvoldoende om vast te stellen of er daadwerkelijk fraude werd gepleegd. Als de fraude wél werd aangetoond, leidde dit er meestal niet toe dat de fraudeur ermee stopte of zelfs ook maar aanmerkelijk werd gehinderd. Individuele zorgverzekeraars en gemeenten zijn actiever, maar missen de mogelijkheden om duurzaam in te grijpen. De beoogde ‘integrale aanpak’ komt niet uit de verf.

Organisaties wisselen onderling wel veel informatie uit over mogelijke fraude. Die uitwisseling verloopt echter moeizaam, ook omdat de organisaties moeten voldoen aan de juridische delingsgronden. De Rekenkamer erkent dat de bestrijding van zorgfraude lastig is omdat het plaatsvindt in een ingewikkeld stelsel van bekostiging en toezicht, wat extra eisen stelt aan de samenwerking. Toch is de Rekenkamer ervan overtuigd dat organisaties in het bestaande stelsel meer kunnen doen aan de bestrijding van zorgfraude.

Wat vindt Divosa?

Divosa vindt de conclusie van het onderzoek schokkend. Niet alleen vanwege de enorme bedragen die met zorgfraude gemoeid zijn, maar vooral omdat het hier gaat om kwetsbare burgers die de dupe zijn, terwijl het sociaal domein hen juist wil beschermen. Minder schokkend, wel zeer herkenbaar: samenwerken is veel moeilijker dan je denkt en de complexiteit van het systeem is voor de uitvoerende professionals te groot.

Voorkom fraude, investeer in maatschappelijk partnerschap

Divosa ziet al langer dat de capaciteit voor de aanpak van zorgfraude bij gemeenten over het algemeen nog gering is, niet in de laatste plaats doordat veel gemeenten financieel met de rug tegen de muur staan. Volgens Divosa ligt de oplossing dan ook op een eerder moment in het proces.

Voorkom fraude, onder meer door niet langer te werken met talloze aanbieders die je niet kent en in plaats daarvan te investeren in maatschappelijk partnerschap: met een beperkt aantal organisaties bouwen aan permanente kwaliteitsverbetering, contractmanagement en toezicht. Investeer daarnaast ook in de kwaliteit van de bestaande structuren in een dorp, stad of gemeenschap. En leer van andere gemeenten.

Lees verder