Factsheet statushouders: werk, onderwijs en inburgering
Laatste update: 23 april 2021Percentage werkende statushouders daalt
Groei aantal statushouders met werk stokt
De groei van het aantal statushouders met werk stokt. In de eerste helft van 2020 werkt 29,1% van de statushouders die sinds 2014 naar Nederland zijn gekomen. Eind 2019 was dat nog 30,5% en was het gebruikelijk dat daar een groei in zat. De cijfers laten zien dat de coronacrisis de groep statushouders niet ongemoeid heeft gelaten. Dat is in lijn met onderzoek waaruit blijkt dat statushouders een zwakke positie hebben op de arbeidsmarkt omdat zij vaak in flexibele banen werken(1).
Gemeenten die meedoen met de Divosa Benchmark herkennen de terugloop in het aantal werkende statushouders. Diverse gemeenten zien de daling voorkomen in de toerismesector, bijvoorbeeld het werk op vakantieparken dat wegvalt. Een gemeente verklaart ook dat de uitstroom naar werk stokt doordat er door corona nagenoeg geen werkervaringsplekken meer waren voor statushouders.
Het percentage werkenden is gemeten over de groep statushouders die sinds 2014 een verblijfsstatus heeft gekregen en is ingeschreven bij een gemeente. Dit betekent dat er mensen tussen zitten die al een paar jaar in een gemeente wonen, maar ook mensen die pas een maand bij een gemeente ingeschreven staan. De cijfers zijn in lijn met recent gepubliceerde cijfers van CBS. CBS rapporteert over het percentage werkenden per cohort, bijvoorbeeld de groep die in 2014 een asielvergunning heeft gekregen. In deze factsheet rapporteren we over de hele groep gezamenlijk die vanaf 2014 een status heeft gekregen, dus ook de mensen pas net in Nederland zijn.
Voetnoten
- Uit CBS-onderzoek blijkt dat 88% van de statushouders die sinds 2014 in Nederlands zijn gekomen een tijdelijk contract heeft. 32% werkt in de uitzendbranche, 25% in de horeca en 17% in de handel. Het SCP keek vooral naar de groep die in 2014 een vergunning kreeg. Daar werkt 38% in de zakelijke dienstverlening (waaronder de uitzendbranche), 18% in de horeca en 14% in de handel.
Vooral statushouders met kleine banen verliezen werk
Het zijn vooral de statushouders met banen tot 0,3 fte die hun werk in de eerste maanden van de coronacrisis hebben verloren. In juni 2020 heeft 17,8% van de statushouders een baan tot 0,3 fte. Eind 2019 ligt dit percentage nog op 22,8%. Ook voor de coronacrisis bleken deze mensen zeer kwetsbaar op de arbeidsmarkt, blijkt uit onderzoek van het SCP en het CPB (1). Een zelfde dalende trend is te zien bij het aantal statushouders met meer dan één baan. Hier gaat het hoogstwaarschijnlijk om de combinatie van meerdere kleine banen. Eind 2019 heeft 6,7% van de werkende statushouders meer dan één baan. In de periode tot en met juni 2020 daalt dit naar 5,1%. Deze ontwikkeling is ook zichtbaar in de absolute aantallen van de gemeenten die meedoen aan de Divosa Benchmark Statushouders.
Maar meer statushouders gaan fulltime werken
Daarentegen gaan in de eerste helft van 2020 meer statushouders fulltime werken. Het percentage werkende statushouders met een fulltime baan neemt toe van 37,7% eind 2019 naar 44,6% medio 2020. De daling van het aantal kleine banen wordt dus gedeeltelijk gecompenseerd door een stijging van het aantal grote banen. Als we kijken naar de absolute aantallen in de gemeenten die meedoen aan de Divosa Benchmark Statushouders, dan gaat de groei van het aantal grotere banen (t.o.v. de relatieve stijging) sinds het vierde kwartaal van 2019 minder hard.
Het percentage statushouders met een baan tussen 0,3 fte en 0,8 fte blijft in de eerste helft van 2020 redelijk stabiel. Aan het eind van de eerste helft van 2020 had 29,7% van de werkende statushouders een grotere parttime baan. Eind 2019 lag dit percentage op 30,0%. Als we naar de absolute aantallen kijken, dan zien we ook hier een stabilisatie
Deze grafiek toont in de staven de groei van het aantal werkende statushouders in de deelnemende gemeenten en de onderverdeling naar de omvang van de baan (in percentages optellend tot 100%). ‘Werkend niet ingedeeld’ betekent dat de omvang van de baan niet bekend is.
Voetnoten
- Ook CBS bevestigt in recent onderzoek weer dat deze groep veel vaker met tijdelijke contracten werkt (vaak ook nog in deeltijd). Heel regelmatig is dat in de horeca.
Meer statushouders volgen onderwijs
In de eerste helft van 2019 volgt 13,5% van de statushouders in de leeftijd van 18 tot 65 jaar onderwijs. Het gaat hierbij om door het Rijk bekostigd onderwijs, zoals een vo-, mbo-, hbo- of universitaire opleiding. Dit percentage stijgt naar 17,0% in de eerste helft van 2020.
In september starten de scholen hun opleidingen waardoor er elk jaar tussen kwartaal twee en kwartaal drie een stijging is te zien van het percentage onderwijsvolgenden. In de kwartalen daarna daalt het aantal onderwijsvolgenden licht door uitval en mogelijk ook doordat mensen hun diploma halen. Elk eerste kwartaal is er ook een instroommoment in het onderwijs, maar dat leidt niet tot een stijging van het aantal onderwijsvolgenden.
In de leeftijdscategorie 18 tot 30 jaar volgen meer statushouders onderwijs dan in de leeftijdscategorie 18 tot 65 jaar. In de leeftijscategorie 18 tot 30 jaar ligt het percentage statushouders dat onderwijs volgt op 34,5%. Het is logisch dat mensen uit deze leeftijscategorie vaker onderwijs volgen. Zij behoren tot de groep die in aanmerking komt voor studiefinanciering. Ook hier is een stijgende trend zichtbaar. In de eerste helft van 2019 volgde 26,7% van de statushouders uit deze leeftijdscategorie onderwijs.
Aantal statushouders in de bijstand blijft gelijk
Het percentage statushouders in de bijstand is sinds de uitbraak van corona gelijk gebleven. Zowel in het eerste kwartaal van 2020 als in het tweede kwartaal van 2020 is dit 56,9%, terwijl daarvoor sprake is van een dalende trend. Eind 2018 heeft 70,6% van de statushouders een bijstandsuitkering. Dit percentage daalt vervolgens in 2019 naar 58,3%. De positieve ontwikkeling blijft dus ook hier stokken.
In het tweede kwartaal zien we daarentegen ook nog geen stijging van het beroep op bijstand ten gevolge van de coronacrisis. Dit valt te verklaren doordat, zoals al eerder aangegeven, juist veel statushouders met korte, parttime contracten hun baan verloren. Zij hadden aanvullend op deze baan al een bijstandsuitkering. Doordat deze mensen nu geen eigen inkomsten verdienen uit werk, ontvangen zij een hogere bijstandsuitkering.
Aantal voor inburgering geslaagde statushouders stagneert
Door de coronacrisis stagneert het percentage statushouders dat geslaagd is voor hun inburgeringexamen. Statushouders hebben maximaal drie jaar de tijd voor het behalen van hun inburgeringsdiploma na het verkrijgen van hun verblijfsvergunning.
Tot en met het eerste kwartaal van 2020 is er sprake van een stijgende trend. Het percentage geslaagde statushouders stijgt van 24,1% eind 2018 naar 44,5% aan het eind van het eerste kwartaal 2020. Hierna blijft het percentage statushouders met een inburgeringsdiploma vrijwel gelijk.
Aan het einde van het tweede kwartaal van 2020 is het percentage geslaagde statushouders 45,0%. Dit komt doordat examens niet door konden gaan. Om die reden heeft DUO in maart en mei een verlenging verleend voor twee maanden (1). In het eerste kwartaal van 2020 heeft 12,2% van de statushouders een verlenging en in het tweede kwartaal 14,3%.
Voetnoten
- Ook in juli en september 2020 zijn verlengingen verleend. In juli voor 2 maanden en in september voor 4 maanden. Vervolgens is in december besloten om nog een extra verlenging te geven aan bepaalde inburgeraars. Bron: DUO