‘We zijn het in onze regio vooral gaan dóen’

In Midden-Utrecht wordt de samenwerking rond Hoofdzaak } Werk steeds vanzelfsprekender. UWV, gemeenten en ggz werken nauw samen. Ook de eigen trajecten Sterk met Werk, voor inwoners die niet in aanmerking komen voor de IPS, lopen goed. Wat verklaart dit succes? We vragen het Jouke Tromp, betrokken namens arbeidsmarktregio Midden-Utrecht.

Nog voordat Jouke Tromp vanuit zijn rol in de Arbeidsmarktregio Midden-Utrecht betrokken raakte bij het project, was hij in de regio al voortrekker vanuit zijn vorige functie bij een van de samenwerkingspartners: Werk en Inkomen Lekstroom. Daar speelde hij een sleutelrol in het op gang brengen van de samenwerking in de regio. Met succes: in 2023 zetten veertien gemeenten, UWV en ggz-partners hun handtekening onder een convenant om inwoners met een psychische kwetsbaarheid gezamenlijk meer kansen te bieden op werk – en daarmee naast behandeling ook herstel te ondersteunen. Ook nu hij als senior beleidsadviseur voor de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht werkt, zet hij zich graag in voor dit dossier.  

Je hebt een groot hart voor mensen die mentaal kwetsbaar zijn. Waar komt jouw betrokkenheid bij dit thema vandaan?

'Ik ben altijd gefascineerd geweest door hoe het menselijk brein werkt: de enorme invloed die je brein heeft op je leven en tegelijk hoe ongrijpbaar het is. Dat was een van de redenen om neuropsychologie te studeren. Een tijdje werkte ik als psycholoog op het gebied van re-integratie, maar uiteindelijk koos ik voor de beleidskant. Ik geloof sterk dat werk – naast behandeling – kan bijdragen aan psychisch herstel. Daar zet ik me met overtuiging voor in.'

Waarom is werk zo belangrijk in het herstelproces?

'Werk gaat veel verder dan inkomen. Het biedt daginvulling, structuur en sociale contacten. Als je dat mist, kan het herstel moeilijker zijn. Zelf zag ik tijdens mijn studietijd al studiegenoten uitvallen door burn-out of druk. Ook in mijn omgeving ken ik mensen die door een scheiding of andere levensgebeurtenissen tijdelijk uit werk raakten. Dat raakt je. Iedereen heeft mindere periodes. Dan is het verschil kunnen maken juist extra waardevol. Ik geloof dat werk echt kan bijdragen aan psychisch herstel – en dat motiveert mij enorm om hier beleid voor te maken en de samenwerking te versterken tussen verschillende domeinen.'

Hoe ziet die samenwerking in Midden-Utrecht eruit?

'Ons motto is eigenlijk heel simpel: dóen. We hebben relatief weinig tijd besteed aan praten, maar zijn snel concreet aan de slag gegaan. Dat is ook zeker te danken aan Esther Suurmond, die als projectleider een voortrekkersrol heeft in onze regio. Zij besteedt veel tijd aan het bij elkaar brengen van professionals zodat ze kunnen leren van elkaars ervaringen. Samen kijken we vooral naar wat werkt.'

Een positieve insteek?

'Ja. Dat werkt bij ons. We hebben in de regio bevlogen consulenten en sleutelfiguren bij gemeenten en ggz-instellingen. Zij kennen de mensen in hun caseload,  weten wat nodig is en leren van elkaar. Elk kwartaal komen ze samen in het zogenoemde sleutelfigurennetwerk om ervaringen uit te wisselen en te kijken hoe we beter kunnen samenwerken. Dat gaat bijvoorbeeld over elkaars ‘taal’ leren kennen. Wat in de zorg ‘klaar voor werk’ betekent kan bij UWV of gemeente heel anders zijn.'

Hoe zorg je ervoor dat deze samenwerking duurzaam is? De bevlogen consulenten die er nu zijn, vertrekken misschien op een gegeven moment.

'Dat klopt. We hebben afgesproken dat er altijd een goede vervanger is als iemand bij een overleg niet aanwezig kan zijn. Daarnaast is het de regel dat collega’s die vertrekken worden opgevolgd door nieuwe afgevaardigden van de deelnemende organisaties. Ondertussen voeren we op een abstracter, bestuurlijk niveau, ook gesprekken over hoe we dit kunnen vastleggen in afspraken.'

Welke organisaties maken in Midden-Utrecht het verschil?

'We werken fijn samen met het Werkgeversservicepunt en het nieuwe Werkcentrum. We zorgen dat de gidsen, zoals de professionals bij het Werkcentrum genoemd worden, goed weten wat er mogelijk is aan in te zetten trajecten. We hebben ook geweldige trajectbegeleiders bij ggz-partners als Lister, Kwintes, WIJ 3.0 en Astare. We hebben korte lijntjes en een sterk netwerk waardoor dingen snel geregeld worden.'

In Midden-Utrecht hebben jullie eigen re-integratietrajecten ontwikkeld voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Kun je daar iets meer over vertellen?

'Dat zijn de Sterk Met Werk-trajecten voor mensen die om wat voor reden dan ook niet in aanmerking komen voor IPS (Individuele Plaatsing en Steun). Het belangrijkste verschil is dat ze niet in behandeling hoeven te zijn bij een IPS-aanbieder, de duur van het traject korter is en we ook meer de opleidingscomponent meenemen. Daarmee bereiken we mensen die anders buiten de boot zouden vallen. We hebben trajecten voor jongeren tussen 16 en 26 jaar en voor de groep van 27 jaar en ouder die met de gecombineerde trajecten van uitkering en zorg worden toegeleid naar werk. Dat financierden we eerder uit de ESF-middelen, nu deels uit de middelen die beschikbaar zijn vanuit de Aanpak Jeugdwerkloosheid en uit re-integratiebudgetten die de veertien gemeenten in onze regio hiervoor vrij maken. En het werkt: onze IPS-plaatsingscijfers lagen al boven het landelijk gemiddelde (43,3% regionaal vs 35,9% landelijk, bron: Landelijke Werkmonitor Phrenos) en bij deze trajecten zitten we zelfs boven de 50%'(bron: eigen monitoring regio Midden-Utrecht).

Wat hoop je dat er over tien jaar bereikt is?

'Mijn droom is dat iedereen met een psychische kwetsbaarheid die wil werken, zonder drempels de juiste ondersteuning vindt. Dat het vanzelfsprekend is dat je mee kunt doen.'

Waar ligt de grootste uitdaging de komende tijd?

'Het is belangrijk dat ook werkgevers zich actief inzetten voor deze groep. De vanzelfsprekendheid om mensen met een psychische kwetsbaarheid aan te nemen is er nog niet. Bij gemeenten en ggz-partners zie ik dat taboe gelukkig afnemen. Maar bij werkgevers leeft vaak nog onzekerheid. Ze denken: wat als iemand uitvalt? Terwijl de praktijk laat zien dat het risico op verzuim helemaal niet groter is voor deze werknemers, juist omdat er goede begeleiding is. Het helpt als werkgevers in hun persoonlijke omgeving zien wat psychische kwetsbaarheid betekent – dan ontstaat er meer vertrouwen. Mijn oproep is: maak je twijfels bespreekbaar en ga in gesprek met collega’s die er ervaring mee hebben en hebben gezien dat investeren in begeleiding vaak genoeg onzekerheden wegneemt.'

Wat geeft jou persoonlijk voldoening in dit werk?

'Dat ik zie dat we samen met partners echt verschil maken. Het voelt goed om bij te dragen aan een thema dat zo groot is in Nederland. Toen ik psychologie studeerde, ging het bijna nooit over werk in combinatie met psychische klachten – het was vooral behandelgericht. Nu zie ik dat we daarin grote stappen hebben gezet, landelijk en in onze regio. Ik ben er trots op dat we echt concreet resultaat boeken voor en met mensen, en hoop dit nog lang te blijven doen.'