POK-middelen: meer inwoners benutten voorzieningen dankzij sociaaljuridische hulp

Gemeenten signaleren dat inwoners dankzij sociaaljuridische hulp vaker gebruikmaken van voorzieningen en rechten. Ook draagt de samenwerking tussen verschillende domeinen bij aan het sneller oplossen van problemen. Gemeenten zien deze positieve ontwikkelingen als mogelijke effecten van de POK-middelen. Vanwege de tijdelijke financiering zijn ze wel terughoudend met de inzet ervan. Zij hebben snel duidelijkheid nodig over de vervolgfinanciering.

Dat blijkt uit de tweede evaluatie van de POK-middelen. Naar aanleiding van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) ontvangen gemeenten van 2021 tot en met 2027 jaarlijks 150 miljoen euro via het Gemeentefonds. Dit geld is bedoeld om inwoners in kwetsbare posities beter te ondersteunen en te voorkomen dat zij in de knel raken. Gemeenten kunnen de POK-middelen vrij besteden aan het verbeteren van hun dienstverlening en extra uitvoeringscapaciteit. Vervolgfinanciering na 2027 is nog onzeker. 

Inzet sociaal raadslieden en integrale dienstverlening

Gemeenten zetten middelen vaak in voor (extra spreekuren van) sociaal raadslieden en wijkteammedewerkers, meer integrale dienstverlening en een informele aanpak van bezwaren. De aanpak verschilt: sommigen geven een boost aan één project, anderen verspreiden het als 'smeerolie' over meerdere kleinere initiatieven.

Beter bereikbaar en minder escalatie 

De gemeenten zien verschillende positieve resultaten:

• Sociaal raadslieden zijn beter bereikbaar en helpen meer inwoners hun rechten te benutten.
• Problemen worden sneller en vaker zonder escalatie opgelost dankzij betere samenwerking, al is de overgebleven casuïstiek vaak complexer.
• Methoden zoals casuïstiektafels, warme doorverwijzing en reflectie zijn nu standaard onderdeel van de werkwijze.

Hoewel de POK-middelen bijdragen aan initiatieven en samenwerking, is hun invloed niet altijd duidelijk zichtbaar of meetbaar.

Zorgen over einde POK-middelen na 2027

Gemeenten maken zich zorgen over het wegvallen van de POK-middelen na 2027. Ze vrezen dat dit leidt tot wachtlijsten, minder warme doorverwijzingen en trainingen, en een gebrek aan samenhang door het wegvallen van projectleiders. Zij benadrukken dat structurele financiering effectiever is dan tijdelijke middelen, en dat de huidige onzekerheid het lastig maakt om goed vooruit te plannen.

Aanbevelingen aan het Rijk en gemeenten

De evaluatie doet de volgende aanbevelingen: 

• Aan het Rijk: geef op korte termijn duidelijkheid over de financiering tot en met 2027 en zorg voor herkenbaar gelabelde of meetbare middelen.
• Aan gemeenten: betrek lokale initiatieven en sociaalwerkorganisaties intensiever, ontwikkel met hen een gezamenlijke visie, en zorg dat de middelen de meest kwetsbare mensen bereiken.

Wat vindt en doet Divosa? 

Met het programma Robuuste rechtsbescherming zetten Divosa en Sociaal Werk Nederland zich in voor passende en laagdrempelige sociaaljuridische informatie, advies en ondersteuning voor iedereen, waar in Nederland je ook woont en wat je situatie ook is. Het is bemoedigend dat steeds meer inwoners dankzij deze hulp gebruikmaken van voorzieningen en hun rechten. Divosa roept op tot structurele financiering om kennis en verbeteringen te behouden.