Divosa: gevolgen vergrijzing onvoldoende in verkiezingsprogramma’s

In hun verkiezingsprogramma’s besteden politieke partijen weinig aandacht aan de gevolgen van de vergrijzing voor de arbeidsmarkt en gemeenten, waarschuwt Divosa. Terwijl de beroepsbevolking krimpt en de vraag naar zorg stijgt, dreigt de uitvoering van de Wmo en andere gemeentelijke taken vast te lopen. De vereniging roept de politiek op te investeren in de 1,4 miljoen mensen die nu met een uitkering aan de kant staan. Zorg dat werken loont.

In onze eerdere brief, ‘Herstel de basis: werk aan een uitvoerbaar sociaal domein’, riepen we de politiek al dringend op om de fundamenten van de verzorgingsstaat te versterken en te zorgen voor uitvoerbaar beleid. Uit onze analyse van de verkiezingsprogramma’s blijkt echter dat structurele oplossingen - zoals een noodzakelijke vereenvoudiging van het stelsel - ontbreken. 

Onbenutte kansen voor een inclusieve arbeidsmarkt

Het is noodzakelijk dat een investeringsagenda komt voor een inclusieve arbeidsmarkt. Hoewel veel partijen het belang van werk en meedoen onderstrepen, ontbreken concrete maatregelen om meer mensen duurzaam aan het werk te helpen. Maatwerk, inzet van loonkostensubsidie en intensieve begeleiding naar én tijdens werk blijken maatschappelijk en economisch rendabel, zo blijkt uit de maatschappelijke kosten en batenanalyse van Divosa en Cedris. Juist in een krappe arbeidsmarkt biedt dit kansen en gezien de demografische ontwikkelingen is dit des te harder nodig. Gemeenten hebben bovendien duidelijkheid nodig om de uitvoering werkbaar te houden.

Inkomensstelsel vereenvoudigen blijft urgent

Hoewel verkiezingsprogramma’s aandacht besteden aan hogere lonen en vereenvoudiging van toeslagen, blijft een fundamentele hervorming van het inkomensstelsel uit. Zonder vereenvoudiging blijft onzekerheid bestaan voor zowel inwoners als gemeenten. De aanbevelingen van de Commissie Sociaal Minimum verdienen navolging: vereenvoudig het stelsel, bied zekerheid en herzie de Participatiewet.

Vergeet de eerstelijns sociaaljuridische dienstverlening niet

Veel verkiezingsprogramma’s benadrukken (wijk)rechtspraak en sociaal advocaten. Divosa waarschuwt echter dat de eerstelijns sociaaljuridische dienstverlening cruciaal blijft voor toegang tot het recht. Gemeenten spelen een sleutelrol in een landelijk dekkend netwerk dat rechtsbescherming voor iedere inwoner waarborgt en met vroege ondersteuning menselijk leed én maatschappelijke kosten voorkomt. 

Houd de regierol van gemeenten bij inburgering uitvoerbaar

Politieke partijen leggen de nadruk op zo snel mogelijk werken en de taal leren. Divosa ondersteunt dat, maar benadrukt dat duidelijkheid over de regierol van gemeenten en de inrichting van de uitvoering cruciaal is. Juist in onzekere tijden hebben professionals én nieuwkomers behoefte aan voorspelbaarheid.

Geen aandacht voor tekorten, wel voor samenwerking

Hoewel veel partijen pleiten voor samenwerking tussen gemeentelijke domeinen, ontbreekt aandacht voor structurele financiële tekorten in het sociaal domein. Divosa noemt dit een gemiste kans: zonder financiële duidelijkheid kunnen gemeenten hun groeiende taken niet blijven uitvoeren.