Spoor 1: Maatregelen op korte termijn

In de Kamerbrief stand van zaken Participatiewet in balans is een reeks concrete maatregelen voorgesteld door minister Schouten die de werking van de Participatiewet moet gaan verbeteren op basis van de beleidsanalyse in juni 2022. De kernwaarden binnen het wetsvoorstel zijn vertrouwen en menselijke maat. De maatregelen die het betreft zijn onder andere:

• Bijverdienen: mensen die vanuit een uitkering werken mogen 15% van de inkomsten houden, voor de periode van een jaar. Dit heeft geen effect op de toeslagen.
• Verkennen van een bufferbudget: dit moet meer zekerheid kunnen bieden bij schommelingen in inkomsten wanneer iemand naast de uitkering gaat werken.
• Giften: bijstandsgerechtigden mogen per jaar een gift ontvangen van 1200 euro per jaar. In de brief schrijft de minister letterlijk: elkaar helpen moeten we niet bestraffen door een boete op compassie te zetten.
• Vereenvoudiging van de aanvraagprocedure voor de bijstand.
• De mogelijkheid om in schrijnende gevallen met terugwerkende kracht maximaal drie maanden bijstand toe te kennen.

Stand van zaken

Het wetsvoorstel is in consultatie geweest en Divosa heeft samen met VNG een bestuurlijke reactie gegeven op het voorstel. Het wetsvoorstel doorloopt momenteel het wettelijk proces en zal uiteindelijk aangeboden worden aan de Tweede Kamer, die vervolgens beslist over het wetsvoorstel. Vervolgens dient er rekening gehouden te worden met een implementatietraject voor de inwerkingtreding van de verschillende maatregelen. Het streven is 1 januari 2025, maar wordt pas duidelijk als de Tweede Kamer een besluit heeft genomen.

Wat vindt Divosa?

Divosa is blij dat de minister de huidige Participatiewet wil gaan aanpassen omdat de wet niet doet wat hij zou moeten doen, zoals het bieden van een vangnet voor mensen die zelf niet kunnen voorzien in hun levensonderhoud en omdat dat de huidige regels te veel knellen. Divosa gaf eerder al aan dat zij de voorgestelde versoepelingen ziet als eerste reparaties aan de huidige Participatiewet maar ook uitziet naar een visie voor de langere termijn voor structurele herziening die nodig is in de bijstandswetgeving. 

De adviezen van de Commissie Sociaal Minimum geven antwoorden in de ambitie van de herziening van de Participatiewet wat een toereikend inkomen is en wat een eenvoudiger stelsel behelst.