De gouden mix van wetenschap, praktijk, onderwijs én ervaringsdeskundigheid

‘Ik was verslaafd, geen dak boven mijn hoofd en ik dacht dat ik nooit uit de bijstand zou komen. Maar mensen kunnen veranderen, ik werd weer beter. Toch werd ik vaak al op het eerste gezicht beoordeeld. Maar ik wil niet worden afgeschreven.’ Aan het begin van de Verbindende CoP-bijeenkomst op 5 oktober weet één van de aanwezig ervaringsdeskundige precies te duiden waar het binnen de CoP en op die dag om draait: iedereen verdient een eerlijke kans op werk of een andere manier om mee te doen in de samenleving.

Ervaringsdeskundigen nemen een belangrijke plaats in in de thema-CoP’s van de CoP Gewogen Maatwerk. Niet voor niets is het overkoepelende thema: Samen met cliënten. Hun inbreng herinnert professionals er niet alleen aan waar ze het voor doen, maar cliënten weten doorgaans precies aan te wijzen waar onbegrijpelijke wet- en regelgeving knelt. Hun inbreng is onmisbaar.

Verbindende CoP

Op donderdag 5 oktober kwamen alle deelnemers aan de CoP Gewogen Maatwerk samen vanuit verschillende gemeenten. Binnen die gemeenten werken deelnemers aan een specifiek thema. Zo is er een Thema-CoP gericht op de randvoorwaarden die vanuit een organisatie nodig zijn om methodisch handelen mogelijk te maken (Thema-CoP Professionele organisatie), één die onderzoekt welke houding en overtuiging helpt bij begeleiding naar werk (Thema-CoP Leidende gedragsprincipes) en één die zich verdiept in hoe je de ervaringen van cliënten meeneemt in je werk (Thema-CoP Cliënt centraal).

Al deze thema’s dragen bij aan het overkoepelende doel van de CoP: betere re-integratie door meer methodisch te handelen. Twee keer per jaar komen alle deelnemers uit de verschillende Thema-CoP’s samen om de verbinding met dat doel te ervaren, geïnspireerd te worden door de andere thema’s en deelnemers en ervaringen uit te wisselen.

Jaar twee van de CoP Gewogen Maatwerk

Noortje Pannebakker is programmaleider van de overkoepelende CoP vanuit TNO en schetst waar de CoP deze dag op 5 oktober 2023 staat: het is jaar twee van het vierjarige traject. Het eerste jaar van opstarten draaide om elkaar te leren kennen en om wat methodisch werken nou precies betekent. In dit tweede jaar gaat het om verdieping: wat is er nodig om meer methodisch te werken? Volgend jaar zal de focus meer op verandering komen te liggen: hoe kun je als organisatie veranderen naar meer methodisch werken en in het laatste jaar gaat de CoP aan de slag met verankering.

De CoP Gewogen Maatwerk is gebaseerd op het gedachtegoed van gewogen maatwerk dat leunt op
de drie pijlers:

•  Doen wat werkt
•  Begeleiden een positieve basishouding
•  Meten en aanpassen van wat je doet

Rode draad

Dit gedachtegoed loopt als een rode draad door de verschillende Thema-CoP’s die deze dag eveneens een korte update geven van waar ze staan en waar ze tegenaan lopen. De Thema-CoP Professionele organisatie ontdekte vorig jaar bijvoorbeeld dat een gedeelde, praktische visie op professioneel handelen en methodisch werken in verschillende gemeenten ontbreekt. Vanuit deze Thema-CoP wordt dan ook de komende tijd gewerkt aan het ontwikkelen van een concrete en gedragen werkdefinitie professioneel handelen. Want pas als dat helder is kan organisatieontwikkeling verder worden vormgegeven.

Wat werkt?

De Thema-CoP Cliënt centraal werkt vanuit de werkwijze Samen beslissen (geleend vanuit het zorgdomein) met, als het kan, de inzet van instrumentengids Eva. De Thema-CoP Leidende gedragsprincipes onderzoekt ten slotte hoe zulke principes een positief effect kunnen hebben op dienstverlening. Is er een set van overtuigingen bij professionals en inwoners over werkzame elementen waarop inwoners effectief in beweging komen? En maakt dat uit?

Sterke professionele identiteit

De CoP Gewogen Maatwerk is gestoeld op de samenwerking tussen de wetenschap, de praktijk en het onderwijs. Lineke van Hal is bijzonder lector ‘beroepsvorming professionals in het publiek sociaal domein’ en verbindt eveneens deze drie domeinen in haar onderzoek. De opdracht van de bijzonder lector is om vorm te geven aan een nieuw onderzoeks- en onderwijsprogramma, gericht op de versterking van het professioneel handelen en de positionering van professionals in het publiek sociaal domein, in het bijzonder het domein werk en inkomen.

‘Het is zo belangrijk om hier aandacht voor te hebben vanwege de complexiteit van de maatschappelijke opdracht van professionals’, benadrukt ze. ‘Vaak spelen tegengestelde belangen en wordt er (te) veel verwacht van discretionaire ruimte. Het wemelt van de functietitels en professionals hebben vaak hele verschillende achtergronden en mensbeelden.’

Kortom: een stevige professionele identiteit ontbreekt, stelt van Hal. En die is wel nodig om te komen tot een betere kwaliteit van vakmanschap, met dienstverlening die deugt en deugd doet en tegenkracht kan bieden als die kwaliteit onder druk staat. ‘Denk bijvoorbeeld aan de Toeslagenaffaire’. Niet in de laatste plaats omdat het bijdraagt aan positieve betrokkenheid op hun werk van professionals en aan plezier in het werk.

Om dit bereiken gaat Van Hal aan de slag met beroepsverhalen en beroepsbeelden en ze betrekt nadrukkelijk ervaringskennis bij haar onderzoek. En dat brengt ons terug bij waar de dag mee begon, de onmisbare kennis en ervaring van ervaringsdeskundigen in het sociaal domein én in de CoP Gewogen Maatwerk.