‘In onzekere perioden in je leven is snel zekerheid over inkomen fijn’
Gemeente Apeldoorn over de Simpel Switchen Toolkit Snelle Aanvraag – Snel Besluit
Divosa en het ministerie van SZW ontwikkelden vanuit het project Simpel Switchen de toolkit Snelle Aanvraag - Snel Besluit. Die moet het proces van uitkeringsaanvragen bij gemeenten sneller laten verlopen, zonder daarbij in te boeten aan rechtmatigheid. De gemeente Apeldoorn werkt al jaren met een systeem dat ervoor zorgt dat mensen snel weten waar ze aan toe zijn. Hun ‘stromensysteem’ vormde – naast andere voorbeelden – de basis van de toolkit.
Vivian Goossens, projectleider processen en ICT bij de gemeente Apeldoorn: ‘In onzekere perioden in je leven, ook buiten de coronacrisis om, is het fijn om snel zekerheid te krijgen. Het is mooi dat we met ons systeem, deze constructie, mensen snel uitsluitsel kunnen geven over of en wanneer ze geld ontvangen. Zo geven we mensen ruimte in het hoofd om zich volledig richten op herstel van hun persoonlijke situatie, bijvoorbeeld door het vinden van een baan. Het is heel goed dat er nu zoiets is als de toolkit Snelle Aanvraag – Snel Besluit!’
Op www.loontwerken.nu/voornick lees je meer over het perspectief van de bijstandsaanvrager.
Hoe werkt de Toolkit?
Wanneer een uitkering is aangevraagd, heeft de gemeente een wettelijke termijn van acht weken om te besluiten over het recht op bijstand. In de praktijk besluiten gemeenten doorgaans sneller, maar zo’n beslisproces neemt toch vaak vier tot zes weken in beslag.
Voor burgers is dat een onzekere tijd waarin vaak een volledige maand aan vaste lasten moet worden betaald – terwijl het recht op inkomensondersteuning nog onzeker is. Dat veroorzaakt veel stress en spanning.
Hoe sneller mensen zekerheid hebben, hoe sneller ze zich weer kunnen richten op het stabiliseren van hun situatie. Bijvoorbeeld door de stap naar werk te maken. Het is dus voor iedereen van belang om de beslistermijn zo veel mogelijk terug te dringen, maar daarbij wel rechtmatige besluiten te nemen. De Toolkit Snelle Aanvraag – Snel Besluit vat samen hoe verschillende gemeenten die uitdaging zijn aangegaan.
Het in de toolkit voorgestelde proces bestaat uit drie stromen: groen, blauw en rood. In het eerste gesprek (fysiek of telefonisch) wordt de aanvrager, na een uitgebreide vragenronde, ingedeeld in een van de stromen. Zo kan voor een grote groep aanvragers het proces snel verlopen, terwijl er ruimte is voor extra vragen en controles wanneer dat nodig is (in de stromen blauw en groen).
De Toolkit Snelle Aanvraag Snel Besluit bevat allerlei documenten die een gemeente kan gebruiken bij het versnellen van de eigen werkprocessen: voorbereidende beleidsstukken, materiaal om de aanvragen in te delen in de stromen en aanvragen te controleren op rechtmatigheid, en een gespreksleidraad voor contact met de aanvragende klant (op afstand).
Groene stroom
‘Een groot deel zit gewoon in de groene stroom’, zegt Goossens. ‘Het is een systeem dat uitgaat van vertrouwen; er is slechts een klein percentage dat fraudeert. Verder baseren we ons vooral op uitgevraagde feiten en niet op onderbuikgevoelens. Feiten zijn leidend.’
Voor een groot deel van de mensen geldt dat zij op deze manier zo snel mogelijk duidelijkheid krijgen of er recht is op uitkering en wanneer deze eventueel wordt uitbetaald. Wettelijk gezien heeft een gemeente tot acht weken de tijd om de aanvraag te behandelen, terwijl een aanvrager na vier weken mag zeggen dat hij of zij een voorschot nodig heeft.
Een ander voordeel? Het systeem is weinig bureaucratisch. Aanvragers hoeven niet ontelbaar veel stukken in te leveren; bevestiging van hun identiteit en het invullen van een aanvraagformulier is genoeg. Om toch de nodige controle in te bouwen wordt er steekproefsgewijs (in een op de tien gevallen) een meer uitvoerige controle uitgevoerd op de bijstandsaanvragen. Goossens: ‘We kijken dan of we het goed doen, de juiste vragen hebben gesteld en we kijken naar de rechtmatigheid. Uit onze tests en de ervaringen door de jaren heen blijkt dat we niet hebben ingeboet op de controle op rechtmatigheid.’
Tevredenheid
De gemeente Apeldoorn merkt dat de meeste mensen die een uitkering aanvragen tevreden zijn. ‘Mensen mogen bij ons na een gesprek bij de ticketzuil zelf aangeven wat ze van het gesprek vinden. 86% van de respondenten is tevreden en geeft een groene smiley. Een ander is er minder van gecharmeerd. Wij vragen veel uit. Dit is echter geheel doelmatig, omdat we op alle leefgebieden een beeld willen krijgen van de totale problematiek. Ik kan me ook wel voorstellen dat dit vervelend is. Wat mij betreft wegen de voordelen, zoals de snelheid, zwaarder dan de nadelen.’
Interesse?
Benieuwd naar ervaringen van gemeenten met Simpel Switchen in het algemeen of de Toolkit Snelle Aanvraag – Snel Besluit in het bijzonder? Zelf aan de slag? Neem dan contact op met het team van Simpel Switchen via info@simpel-switchen.nl.
Simpel Switchen komt ook graag in contact met gemeenten die, net als Apeldoorn, al werken met een snel aanvraagproces, of dat op basis van deze Toolkit zijn gaan doen. Op basis van managementinformatie uit deze gemeenten willen we graag nagaan wat de effecten zijn van deze manier van werken.