Gemeente Bronckhorst maakt het persoonlijk

Werk en inkomen zijn voor inwoners van plattelandsgemeenten uiteraard nét zo belangrijk als voor inwoners van stedelijke gebieden. In de gemeente Bronckhorst, in de Gelderse Achterhoek, merken teamleider Diana Nijland (cluster Participatie) en beleidsmedewerker Youssef Kadi (cluster Zorgen en leren) op dat inwoners de weg naar de gemeente voor hulp en bijstand niet gemakkelijk inslaan. Door lage drempels en een sterk persoonlijke benadering weten ze de inwoners tóch te bereiken. Met stevige investeringen in begeleiding en bijvoorbeeld loonkostensubsidies is de gemiddelde verblijfsduur in uitkeringen, in vergelijking met andere gemeenten binnen de Divosa Benchmark Werk & Inkomen, laag.

Met een oppervlakte van 28.643 hectare en een omtrek van 108 km gemeentegrens is Bronckhorst één van de grotere gemeenten van Nederland. De net iets meer dan 36 duizend inwoners leven verspreid over maar liefst ruim 40 kernen en buurtschappen. De afstand tot het gemeentehuis in Hengelo kan daardoor – om te beginnen in letterlijke zin – behoorlijk zijn. De Achterhoekse cultuur speelt hier ook een rol in, denkt Diana Nijland: ‘Van oudsher proberen mensen hier het éérst zelf op te lossen. Pas als de nood heel hoog is, wordt er aan de bel getrokken.’

De participatiecollega’s zoeken de mensen die ondersteuning nodig hebben daarom actief op. Liefst thuis, zegt Nijland: ‘Daar hoor én zie je het beste wat mensen nodig hebben om weer actief en op een duurzame manier deel te nemen aan de samenleving. Want dat is waar het om draait: mensen die onder de mensen komen, gaan zichzelf weer waardevol voelen.’

Korte lijntjes, informele cultuur

Met de inrichting van de dienstverlening vanuit het gemeentehuis wil de gemeente zowel de onderlinge lijnen als die met inwoners zo kort mogelijk houden, vertelt Youssef Kadi. ‘De verantwoordelijkheden liggen zo laag mogelijk in de organisatie. De lijntjes binnen de gemeente zijn kort en we hebben een informele cultuur. We bereiken elkaar daardoor heel gemakkelijk. Je ziet dat dit ook werkt voor inwoners: die weten ons heel gemakkelijk te vinden. En niet alleen onze  ambtenaren, maar bijvoorbeeld ook raadsleden en wethouders.’

Vrijheid en verantwoordelijkheid voor consulenten

De participatieconsulenten werken vanuit vijf locaties in de gemeente, waarmee de afstanden flink bekort worden. Ze hebben een grote mate van zelfstandigheid. Nijland: ‘We werken niet met een vastgestelde “caseload”. Sommige casussen, vooral als het gaat over jeugd, zijn nou eenmaal enorm complex. Dat betekent dat het soms bijvoorbeeld zinvoller kan zijn dat je eerst eens met zo’n jongere gaat sporten, voordat je kunt beginnen over werk of een opleiding. Je professionals de vrijheid en ruimte geven om zulke casussen naar beste inzicht aan te pakken, werkt beter dan er een optelsom van te maken van bijvoorbeeld tien afgehandelde casussen per week.’

‘Als de casus het vraagt, dan neem je de tijd en ruimte om het samen met de bewoner op te pakken. Het duurt gewoon even voordat je mensen waar van alles speelt, weer stabiel hebt. We kijken natuurlijk wel naar de voortgang, bijvoorbeeld als het gaat om afhandelingstermijnen. Waar het nodig is, helpen we elkaar natuurlijk. Maar de verantwoordelijkheid ligt bij de consulenten en die wordt gepakt. Het gaat om vertrouwen: zij doen het werk en je mag er op vertrouwen dat het gebeurt.’

Deze mate van vrijheid en verantwoordelijkheid heeft een hoog motiverend effect onder de consulenten. Nijland stelt tevreden vast: ‘Het ziekteverzuim en verloop zijn vrijwel nihil en we hadden laatst een vacature waarop maar liefst tachtig gekwalificeerde sollicitanten reageerden!’

Handhaven om te helpen

De Divosa Benchmark Werk & Inkomen speelt in Bronckhorst een belangrijke rol in de toetsing van de effectiviteit van de manier van werken binnen de gemeente. Nijland: ‘De benchmark helpt bij het beantwoorden van de vraag: waarom doen we de dingen zoals we ze doen en hebben ze het effect dat we beogen?’

Door de sterke focus op bezoek aan huis scoort Bronckhorst bijvoorbeeld vrij hoog op Handhaving. ‘We doen dat omdat we willen zien of er zaken spelen die je vanuit een spreekkamer niet in zicht krijgt; we willen ze zien en ze niet meer loslaten’, verklaart Nijland. ‘De thuissituatie is gewoon heel belangrijk. Waar zijn mensen vol van? Misschien zit er een zoon op zolder achter zijn computer, die maar niet in beweging komt.’

Op de vraag of zo’n huisbezoek voor cliënten niet onveilig aanvoelt, antwoordt ze stellig: ‘Absoluut niet. Het komt ook eigenlijk nooit voor dat mensen dat niet willen. De aandacht is echt en daardoor groeit het vertrouwen snel.’ Lachend vult ze aan: ‘Zeker als de consulenten ook nog eens dialect blijken spreken!’  

Leren van verschillen

Youssef Kadi vult aan: ‘De benchmark stelt ons in staat onze inspanningen op een objectieve manier te vergelijken met gemeenten in de regio en landelijk. Vervolgens kun je kijken waar verschillen vandaan komen en of daar iets uit te leren valt. Door de benchmark zijn we er bijvoorbeeld achter gekomen dat we hier relatief veel mensen hebben die parttime werken, maar nog steeds inkomensondersteuning nodig hebben. Daar kan je mee aan de slag. We hebben met het Werkgevers Servicepunt besproken wat we kunnen doen om de werkgevers te stimuleren, zodat werkgevers wat meer uren geven. En we kijken natuurlijk naar wat nodig is voor de werknemer om wat meer uren inzetbaar te worden voor werk.’

De effecten hiervan zijn goed terug te zien in de benchmark: de gemiddelde inkomsten van parttime werkende inwoners in Bronckhorst steeg het afgelopen jaar van ruim 500 euro per maand naar ruim 600 euro.