Reflectiesessies voor teamleiders werk en re-integratie: ‘Je hebt meer impact dan je denkt’

Divosa breidt het ontwikkelaanbod voor teamleiders werk en re-integratie uit met een reeks reflectiesessies. Van teamleiders wordt veel gevraagd: ze zitten soms klem tussen verschillende organisatielagen. De reflectiesessies helpen hen om sterker een eigen stempel te drukken.

Teamleiders ervaren weinig ruimte om te reflecteren op de grote lijnen, zegt onderzoeker Hans Bosselaar van de VU. Hij deed mee aan het zogeheten Actielab-onderzoek dat Divosa samen met een aantal universiteiten, gemeenten, SAM, UWV en de Landelijke cliëntenraad organiseerde. ‘Ze zijn aan het managen, brandjes aan het blussen. Ze noemen zichzelf echte doeners. De waan van de dag grijpt vaak de overhand.’

Jenny Peters, teammanager bij ontwikkelbedrijf De Binnenbaan, herkent dat. ‘Ik noem mezelf wel eens een duizenddingendoekje, door de veelheid aan taken. Dat komt misschien ook doordat De Binnenbaan een jonge en groeiende organisatie is. Ik zou via Divosa wel willen leren hoe de functie van teamleider zich heeft ontwikkeld binnen organisaties die al een periode van groei doorgemaakt hebben.’

Bijzonder werkveld

Haar collega Lisette Waltman benoemt een ander vraagstuk waarover ze graag zou willen uitwisselen met teamleiders: ‘Dat heeft te maken de duurzaamheid van de uitstroom en de druk om mensen zo snel mogelijk financieel zelfredzaam te krijgen. Ons werkveld is natuurlijk bijzonder: het gaat niet over aantallen dozen per uur. Soms is het lastig precies aan te duiden wat de resultaten zijn. Bijvoorbeeld als we bij iemand een onveilige thuissituatie signaleren en andere hulpverlening inzetten. De vertaalslag maken van zulke verhalen naar directie en gemeente, hoe doen anderen dat?’

We moeten praten

‘Teamleiders willen en moeten vooral praten met elkaar’, zegt VU-onderzoeker Bosselaar. ‘Ook over gevoelige onderwerpen. In de drukte van alledag ‘vergeten’ mensen wel eens te praten. Dat is een overlevingsstrategie. Door hun positie als middle manager voelen teamleiders zich soms als een tosti die klem zit tussen de verschillende organisatielagen. Dat kan leiden tot professionele eenzaamheid: in het dagelijks werk laten ze hun twijfels en onzekerheden niet zien. Het werkt louterend om over elkaars zoektocht en worstelingen te horen.’

Kleine groepen

Tijdens de reflectiesessies kunnen de teamleiders zich verder ontwikkelen van doeners die vooral managen (knowing in action) tot visionaire en reflectieve leiders (knowing in reflection), stelt Bente Schöttelndreier, projectleider leiderschap en lerende organisaties bij Divosa: ‘In een persoonlijk startgesprek komt elke deelnemer tot een eigen leiderschapsvraag. We houden de groepen bewust klein met maximaal veertien deelnemers, voor een veilig gevoel en ruimte om de diepte in te gaan. Teamleiders lijken zich er niet altijd van bewust dat hun eigen stempel misschien wel groter is dan hoe het nu voelt. Als je heldere opvattingen hebt over het grotere plaatje, dan helpt dat om jezelf niet enkel als een doorgeefluik te zien. Dan zie je jezelf als een instrument, met kennis over hoe je je rol in wilt vullen.’ 

Schöttelndreier was medeorganisator van de eerste landelijke conferentie voor teamleiders Werk en Inkomen, afgelopen februari. Daar ging het onder meer over het Actielab-onderzoek. Als onderdeel van het professionaliseringsprogramma Vakkundig aan het Werk 2 voerden ze onder andere een behoeftepeiling uit onder teamleiders.