Toekomstscenario’s voor het werkontwikkelbedrijf

Gemeenten en werkontwikkelbedrijven staan voor de uitdaging om hun sociale infrastructuur toekomstbestendig te maken. Tijdens een reeks van regionale bijeenkomsten verkenden de deelnemers de kansen en knelpunten van deze transitie. Het centrale thema: hoe versterken we de samenwerking, borgen we de maatschappelijke waarde en anticiperen we op de toekomst? De conclusie is helder: er is een noodzaak om toekomstgericht denken, meer zichtbaarheid en een rotsvast vertrouwen in de keten.

Verder kijken dan de waan van de dag: daarvoor pleiten alle deelnemers in de bijeenkomsten die Divosa en de VNG op vier plekken in het land organiseerden. Het is cruciaal om nú scenario’s voor de lange termijn te ontwikkelen. Dit betekent dat gemeenten en werkontwikkelbedrijven hun oude referentiekaders moeten durven loslaten. Het betekent ook dat de toekomst van de werkontwikkelbedrijven niet alleen geborgd kan worden met afspraken over volumes en euro’s. Het gaat vooral over de vraag: wat wil je betekenen voor jouw inwoners met een ondersteuningsbehoefte?

Gemeenten zetten al modellen in om toekomstige demografische ontwikkelingen en de behoefte aan sociale infrastructuur te voorspellen. Dit leidt tot nieuwe inzichten en dwingt tot keuzes over langetermijninvesteringen. Tegelijkertijd is er een sterke wens om complexe vraagstukken 'pragmatisch en eenvoudig' te benaderen.

Knelpunt: De snelle veranderingen, mede door digitalisering en AI, vragen om grote flexibiliteit en wendbaarheid. Dit vormt een uitdaging voor bestaande — vaak strakke — structuren die zijn ingericht op werkvoorziening.

Openheid en vertrouwen

Een cruciaal thema is de kracht van samenwerking en vertrouwen. Succesvolle transities in het sociaal domein staan of vallen met een open en transparante relatie tussen gemeenten, sociale diensten en werkontwikkelbedrijven. Het delen van kennis, ervaringen en zelfs deelnemerslijsten wordt gezien als een krachtige manier om van elkaar te leren en de onderlinge band te versterken. Lokale context en cultuur spelen hierbij een sleutelrol; 'maatwerk is essentieel' om aan de uiteenlopende behoeften van inwoners te voldoen. In sommige regio’s lossen mensen zelf problemen op, elders is er meer behoefte aan centrale organisatie.

Kans: Het actief faciliteren van onderlinge contacten en het gezamenlijk ontwikkelen van nieuwe scenario’s kan de basis leggen voor duurzame en innovatieve oplossingen.

Zichtbaarheid

Werkontwikkelbedrijven leveren veel waarde voor kwetsbare groepen. Zij bieden velen een 'veilige haven' waar talent, eigenwaarde en sociale contacten tot bloei komen. Ondanks hun grote impact is de maatschappelijke waarde van werkontwikkelbedrijven vaak onvoldoende zichtbaar voor de buitenwereld en stakeholders. 

Kans: Er is een sterke behoefte aan betere performance marketing en storytelling. Succesvolle voorbeelden zoals billboardcampagnes en ervaringsdagen, waarbij de impact tastbaar wordt gemaakt voor inwoners en consulenten, laten zien hoe dit kan. Dit draagt bij aan een positiever imago en meer begrip voor het werk.

Impact van digitalisering

Digitalisering en de opkomst van AI werpen strategische vragen op over de toekomst van werk in het sociaal domein. Administratieve processen en werksoorten veranderen snel, waardoor nieuwe vaardigheden en begeleiding voor medewerkers noodzakelijk zijn.

Kans: Innovatie kan processen versnellen en nieuwe inzichten genereren, mits gemeenten en werkontwikkelbedrijven hun aanpak flexibel houden en inzetten op de begeleiding van mensen naar de banen van de toekomst.

Aanpak

Om tot een gedegen aanpak te komen voor de lange termijn zijn drie ingrediënten onmisbaar: 1) visie op de lange termijn op de totale sociale infrastructuur 2) een foto van de huidige situatie waarin de successen en knelpunten zichtbaar worden gemaakt en 3) een plan om te groeien naar een toekomstbestendige sociale infrastructuur.