Over het programma
Het programma Robuuste rechtsbescherming heeft als doel om het basisrecht van alle inwoners op onafhankelijke sociaaljuridische ondersteuning op lokaal niveau te garanderen. De toegang tot deze hulp moet laagdrempeliger en beter, oftewel ‘robuuster’ worden.
Alle inwoners met vragen over bijvoorbeeld een echtscheiding of met bezwaren tegen een besluit over een uitkering moeten weten waar zij terecht kunnen voor goede informatie of sociaaljuridische ondersteuning. Dit is in het bijzonder belangrijk voor mensen waarbij meerdere complexe problemen tegelijk spelen. Juist zij moeten bereikt worden en mogen niet verdwalen tussen verschillende uitvoeringsinstanties.
Toeslagenaffaire en POK-middelen voor gemeenten
Afgelopen jaren verschenen vele rapporten waaruit blijkt dat overheidsdienstverlening onvoldoende aansluit op wat inwoners nodig hebben. Een bekend rapport is ‘Ongekend onrecht’ van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK).
In reactie hierop heeft het kabinet Rutte III plannen gemaakt om de publieke dienstverlening fundamenteel te verbeteren en hiervoor geld (POK-middelen) uitgetrokken. Voor gemeenten is jaarlijks € 150 miljoen beschikbaar, waarvan € 23 - € 25 miljoen voor rechtsbescherming.
Grote verschillen in sociaaljuridische dienstverlening
De organisatie van sociaaljuridische ondersteuning verschilt per gemeente. Daarnaast zijn er verschillen in de toegankelijkheid, de mogelijkheid tot persoonlijk contact en de kwaliteit van de ondersteuning. In veel gemeenten lopen al initiatieven om dienstverlening aan inwoners in kwetsbare situaties toegankelijker te maken en het geschade vertrouwen in de overheid te herstellen. Het programma Robuuste rechtsbescherming van Divosa en Sociaal Werk Nederland gaat verder op deze ingeslagen weg en ondersteunt gemeenten hierbij.
Lerend netwerk
In het lerend netwerk Robuuste rechtsbescherming formuleerde een groep van ruim 20 deelnemers van gemeenten, sociaalwerkorganisaties en landelijke organisaties, zoals het Juridisch Loket, de Nederlandse Vereniging van Rechtswinkels en de Nationale ombudsman een gezamenlijke ambitie voor Robuuste rechtsbescherming.
Gezamenlijke ambitie
Laagdrempelige en goede sociaaljuridische informatie, advies en ondersteuning voor iedereen, waar je in Nederland ook woont en wat je situatie ook is.
Iedereen moet kunnen rekenen op passende sociaaljuridische hulp en een overheid die de rechten van haar inwoners beschermt, bijvoorbeeld bij levensgebeurtenissen. Daarvoor is een herkenbaar en onafhankelijk aanbod nodig, dat dichtbij te vinden is. Een persoonlijke aanpak, waarbij mensen zich gehoord en gesteund voelen.
Goede samenwerking tussen gemeenten, sociale en juridische organisaties zorgt ervoor dat je altijd terecht kunt voor de juiste hulp. Het maakt niet uit waar en bij wie je aanklopt. Doel is om problemen te voorkomen en te zoeken naar mensgerichte oplossingen.
lerend netwerk Robuuste rechtsbescherming.
Samenhang met andere projecten
Het thema rechtsbescherming heeft veel raakvlakken met het programma Stelselvernieuwing Rechtsbijstand van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
In aanloop naar het nieuwe stelsel onderzochten (pilot)gemeenten van het Divosa-project Rechtshulp en sociaal domein in hun dagelijkse praktijk wat intensievere samenwerking tussen het sociaal juridisch domein oplevert. De geleerde lessen worden meegenomen in het project Robuuste rechtsbescherming.
Hetzelfde geldt voor de opgedane inzichten uit de projecten Samenwerken in de eerste lijn en Sociaal juridische hulp om de hoek van Sociaal Werk Nederland en verschillende partners uit het sociaal en juridisch domein.