Over het programma

Het programma Robuuste rechtsbescherming heeft als doel om het basisrecht van alle inwoners op onafhankelijke sociaaljuridische ondersteuning op lokaal niveau te garanderen. Vooral voor inwoners in kwetsbare situaties moet de toegang tot deze hulp laagdrempeliger en beter, oftewel ‘robuuster’ worden. 

Alle inwoners met vragen over bijvoorbeeld een echtscheiding of met bezwaren tegen een besluit over een uitkering moeten weten waar zij terecht kunnen voor goede informatie of sociaaljuridische ondersteuning. Dit is in het bijzonder belangrijk voor mensen waarbij meerdere complexe problemen tegelijk spelen. Juist zij moeten bereikt worden en mogen niet verdwalen tussen verschillende uitvoeringsinstanties. 

Toeslagenaffaire en POK-middelen voor gemeenten 

Afgelopen jaren verschenen vele rapporten waaruit blijkt dat overheidsdienstverlening onvoldoende aansluit op wat inwoners nodig hebben. Een bekend rapport is ‘Ongekend onrecht’ van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK).

In reactie hierop heeft het kabinet Rutte III plannen gemaakt om de publieke dienstverlening fundamenteel te verbeteren en hiervoor geld (POK-middelen) uitgetrokken. Voor gemeenten is jaarlijks € 150 miljoen beschikbaar, waarvan € 23 - € 25 miljoen voor rechtsbescherming.

Grote verschillen in sociaaljuridische dienstverlening

De organisatie van sociaaljuridische ondersteuning verschilt per gemeente. Daarnaast zijn er verschillen in de toegankelijkheid, de mogelijkheid tot persoonlijk contact en de kwaliteit van de ondersteuning. In veel gemeenten lopen al initiatieven om dienstverlening aan inwoners in kwetsbare situaties toegankelijker te maken en het geschade vertrouwen in de overheid te herstellen. Het project gaat verder op deze ingeslagen weg.

Handreiking voor gemeenten 

Divosa en Sociaal Werk Nederland hebben direct contact met de uitvoering van sociaaljuridische ondersteuning en rechtshulp door gemeenten. Voor het programma Robuuste rechtsbescherming:

• stellen zij samen met gemeenten en andere organisaties een gezamenlijke ambitie op voor het versterken van lokale sociaaljuridische ondersteuning en rechtsbescherming. 
• ondersteunen zij gemeenten met het structureel versterken van hun dienstverlening, onder andere met behulp van praktische handreikingen, monitors en bijeenkomsten. Hierbij leren gemeenten en partners van elkaars aanpak.

Samenhang met andere projecten 

Het thema rechtsbescherming heeft veel raakvlakken met het programma Stelselvernieuwing Rechtsbijstand van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

In aanloop naar het nieuwe stelsel onderzochten (pilot)gemeenten van het Divosa-project Rechtshulp en sociaal domein in hun dagelijkse praktijk wat intensievere samenwerking tussen het sociaal juridisch domein oplevert. De geleerde lessen worden meegenomen in het project Robuuste rechtsbescherming.

Hetzelfde geldt voor de opgedane inzichten uit de projecten Samenwerken in de eerste lijn en Sociaal juridische hulp om de hoek van Sociaal Werk Nederland en verschillende partners uit het sociaal en juridisch domein.