Voor wie inburgeren écht niet lukt, is maatwerk nodig

Soms loopt iemand vast tijdens het inburgeren. Casusregisseur Mariëlle Graveland en relatiebeheerder bij DUO Livia Thodé vertellen hoe zij samenwerken om deze mensen verder te helpen.

Mariëlle werkt voor IJsselgemeenten, een samenwerking tussen de gemeenten Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Zuidplas. 'Wij hebben een klein team van twee casusregisseurs. Er zijn altijd casussen die in je hoofd blijven zitten. Juist bij die moeilijke vraagstukken is het fijn dat we een andere partij om hulp kunnen vragen. Daarom zijn we heel erg blij met Livia als contactpersoon.' 
In de Wet inburgering 2021 kunnen inburgeraars een ontheffing aanvragen op medische gronden of vanwege bijzondere individuele omstandigheden (BIO). Zijn beide opties niet mogelijk, maar denkt een klantmanager dat het iemand echt niet gaat lukken om aan de inburgeringsplicht te voldoen, dan is maatwerk nodig. Als de gemeente en inburgeraar er niet uitkomen, dan denken DUO of PMM (zie kader) graag met gemeenten mee. 

Livia Thodé is relatiebeheerder bij DUO en maatwerkambassadeur. 'Ik merk dat gemeenten met veel vragen zitten over wat er mogelijk is en ik help ze daar graag bij. Zo kwam ik ook in contact met Mariëlle.'

Hulp vragen

De casus waar Mariëlle al langere tijd mee zit is een vrouw uit Syrië met epilepsie en een daaruit voortkomende angststoornis. 'Ze vindt het heel erg spannend om alleen de straat op te gaan. Voor haar inburgering moet ze anderhalf uur naar Rotterdam met het openbaar vervoer. Dat is in de praktijk gewoon niet haalbaar.'  
Mariëlle onderzoekt meerdere opties om de vrouw verder te helpen. 'Ik heb gekeken naar een ontheffing via BIO, maar daar is dit geval te medisch voor. Over een aanvraag voor een medische ontheffing heb ik getwijfeld, maar de kans dat die zou worden toegekend leek me klein. Ik heb ook gekeken of ze in de buurt lessen kan volgen, dat was niet mogelijk. En met vervoer op maat duurt het drie kwartier, maar ook dat geeft haar nog te veel spanning. Al met al kwam het er voor mij op neer dat zij niet in staat is om naar de taallessen en andere verplichte activiteiten te gaan. Toen heb ik bij Livia aan de bel getrokken.'

Zorgvuldig maatwerk

De casus belandt bij DUO op het bureau van Livia. 'Ik snap de buikpijn in deze casus. We hebben eerst alle stappen in het reguliere proces afgewogen voordat we een maatwerkoplossing onderzochten. Er speelde in onze optiek namelijk genoeg om toch eerst in te zetten op een medische ontheffingsaanvraag. Die hebben we uiteindelijk niet gekregen. Daarom zijn we nu met elkaar aan het onderzoeken of maatwerk hier op zijn plaats is.'
Binnen DUO zijn er processen ingericht waardoor collega’s met de juiste expertise snel bij elkaar kunnen komen om te onderzoeken welke handelingsruimte er is. 'Bijvoorbeeld iemand van handhaving voor de besluitvorming en een collega van beleid die heel goed thuis is in de juridische en wettelijke kaders. Maar ook collega’s vanuit de afdelingen examens en leningen zitten er soms bij. Het is een zwaarwegend besluit. Kan iemand nog door in het inburgeringsproces, of is het echt niet mogelijk voor deze persoon? Daar gaan we zorgvuldig mee om.'

Uitzonderingen

Het contact met Livia helpt Mariëlle om te kunnen sparren over complexe gevallen. 'Als wij het niet weten, en er met collega’s uit de regio ook niet uitkomen, dan bellen we Livia. En als zij het niet weet, dan kan ze het intern navragen.' Livia: 'Wij zeggen tegen iedereen: als je ermee zit, bespreek het met ons, de relatiebeheerders, of bel het Servicecentrum Inburgering. Dat betekent niet dat we een casus altijd kunnen oplossen. Maar het feit dat je een ander perspectief hoort, maakt dat je in één telefoongesprek misschien al tot bepaalde inzichten komt. We zijn er echt voor die buikpijncasussen.'
Veel van dit type casussen komt Mariëlle gelukkig niet tegen, zegt ze. 'Wat je natuurlijk wel merkt is dat we nog bezig zijn met het leren kennen van de grenzen van de inburgeringswet. Veel gaat gewoon goed of is op te lossen binnen de gemeente, maar er zijn altijd uitzonderingen.'

Leren

Bij DUO leren ze van de maatwerkcasussen die ze behandelen, zegt Livia: 'Soms staat een casus voor een leerpunt dat we breder moeten trekken. Weten inburgeraars andere hulp bijvoorbeeld wel goed te vinden? Kan er iets beter in het proces van een medische ontheffingsaanvraag? Het is voor ons ook een lerend stelsel. We leren veel door met verschillende mensen de koppen bij elkaar te steken. Want juist de dossiers waar maatwerk nodig is bieden een enorme kans om te leren over ons systeem.'
Mariëlle is blij dat er voor haar casus nu bekeken wordt of een maatwerkoplossing mogelijk is. 'Wat ik voor deze mevrouw hoop is dat de druk van de ketel gaat. Ik denk dat dat haar rust gaat geven.'