Achter de cijfers: verhalen uit de Divosa Benchmark

De gemeente Almere werkte in een pilot mee aan de ontwikkeling van de nieuwe module Klantbeleving van de Benchmark Werk & Inkomen. De pilot is inmiddels succesvol afgerond: de module is nu beschikbaar voor álle gebruikers van de Benchmark. De klantbelevingsonderzoeken starten in het najaar van 2025. Martin Groeneveld, adviseur Werk & Inkomen, vertelt hoe Almere klantbelevingsonderzoek inzet voor verbeteringen van de dienstverlening aan haar inwoners.

Na twaalf jaar intensieve betrokkenheid bij de Benchmarks Werk & Inkomen en Armoede & Schulden, neemt een bevlogen beleidsadviseur na deze zomer afscheid van het vak. Koen Stringa gaat met pensioen, maar laat bij de organisatie waar hij werkzaam voor is een stevige erfenis achter: een cultuur waarin data niet worden gezien als koude cijfers, maar als waardevolle verhalenvertellers. ‘De Divosa Benchmark is geen oordeel, maar een spiegel’, zegt Koen. ‘Het gaat erom wat je ermee doet.’

Wat gaat het project ‘Data delen armoede en schulden’ (DDAS) opleveren voor de Divosa Benchmark Armoede & Schulden? Een flinke impuls, denkt Anna van der Schors (Divosa-procesmanager Data en onderzoek en projectleider Divosa Benchmark Armoede & Schulden). ‘Nu kan het gesprek eindelijk helemaal gaan over de keuzes in beleid en aanpak. Je hoeft niet meer te praten over verschillen in registreren.’ De NVVK interviewde Anna over het belang van DDAS voor de Divosa Benchmark Armoede & Schulden.

In de arbeidsmarktregio Groningen en Noord-Drenthe biedt het traject Kansrijk Talent een innovatieve aanpak om statushouders en andere werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt te activeren. Waar mogelijk worden ze begeleid naar werk of scholing. Het programma combineert persoonlijke ontwikkeling, groepsdynamiek en praktische trainingen en laat uitstekende resultaten zien. Door het succes is in korte tijd een olievlek ontstaan: al honderden deelnemers hebben hun certificaat behaald.

Hoe kan regionale samenwerking bijdragen aan een efficiëntere en effectievere dienstverlening? De gemeenten Heerde en Zwolle laten het zien: waar het kleinere Heerde voor vroegsignalering en ‘eerste hulp bij schulden’ dicht bij haar inwoners staat, kunnen mensen met complexere problemen terecht in de grotere buurgemeente Zwolle, waar meer expertise en menskracht zit. Deze opzet bevalt de gemeenten en de inwoners uitstekend.

Eemsdelta heeft te maken met een forse opgave. In vergelijking met het landelijk gemiddelde heeft deze gemeente een hoog percentage huishoudens met een laag inkomen. Veel kinderen groeien op in armoede en er wonen veel mensen met het risico op problematische schulden. Om deze inwoners tegemoet te komen en iedereen in Eemsdelta de kans te geven om goed mee te kunnen doen, is de Kansshop ontwikkeld.

Vergeleken met andere gemeenten die inzetten op preventie, scoort de gemeente Uithoorn opvallend hoog qua uitgaven, zo blijkt uit de Divosa Benchmark Armoede & Schulden. Uithoorn investeert met een duurzaam beleid en een pakket aan activiteiten veel om armoede en (problematische) schulden te voorkomen. Beleidsadviseur Daphne Woerden vertelt meer over de achtergrond, aanpak en resultaten van dit beleid.

Op vrijdag 13 september 2024 vond het derde Divosa Benchmark Festival plaats in Utrecht, een dag vol inspiratie, ervaringen, kennis, cijfers en goede gesprekken met collega's. Beelden zeggen vaak meer dan woorden, daarom dit beeldverslag.

Een jaar lang financiële rust en de kans om je leven een andere wending te geven. Dat is wat de gemeente Amersfoort jongeren van 18 tot 21 jaar in een kwetsbare positie biedt. Onderzoek toont aan dat zij dankzij een maandelijkse bijdrage − in de vorm van leef- en leergeld − na dit jaar beter in hun vel zitten, vaker fulltime gaan werken of studeren, zelfstandig gaan wonen en schuldenvrij zijn.

In de Zuid-Limburgse Parkstad-regio – vroeger ook wel bekend als de Oostelijke Mijnstreek – is de gemiddelde bijstandsdichtheid aan de hoge kant. Het werkgebied van ISD Kompas – de sociale dienst van Parkstad-gemeenten Beekdaelen, Simpelveld en Voerendaal – valt daarbij positief uit de toon, zo blijkt uit de Divosa Benchmark Werk & Inkomen.

Stroomopwaarts. Onder die bij de geografie van het verzorgingsgebied passende naam levert het participatiebedrijf van de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis een bijzondere prestatie: terwijl de instroom van jongeren bijna overal (zorgwekkend) toeneemt, is het aantal bijstandsafhankelijke jongeren hier relatief beperkt. Het geheim? Ze kennen hun pappenheimers door en door en deze worden bij het eerste teken van uitval stevig bij de hand genomen.

Werk draagt bij aan de integratie van statushouders. Vanuit deze optiek zijn in januari 2024 vijf verschillende gemeenten gestart met de pilot ‘Startbanen’, waaronder de gemeente Eindhoven. Statushouders die zich vanuit de asielopvang hier vestigen, gaan direct aan de slag met het vinden van een betaalde baan. Hierdoor kunnen zij sneller meedoen in de Nederlandse samenleving en zullen zij minder afhankelijk zijn van bijstand.

Wég met de losse lijstjes, Excel-sheets en to-do-briefjes! Het Achterhoekse werkleerbedrijf Fijnder is een jonge fusie-organisatie, die haar ontstaan in 2022 heeft aangegrepen om veel meer datagedreven te gaan werken. Manager re-integratie en MT-lid Sytze Hamstra van Fijnder: ‘We zagen gewoon dat we heel veel tijd verspilden. Tijd die we beter kunnen besteden aan betere dienstverlening voor inwoners, zodat die daar écht iets van merken.’

Werkse! begeleidt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar passend werk in de gemeente Delft. Een deel hiervan zijn statushouders, die naast re-integratie ook een inburgeringstraject volgen. Om statushouders op de juiste manier te kunnen coachen en te begeleiden, heeft Werkse! een gespecialiseerd team met ervaren medewerkers in huis. En dit zorgt voor succes, blijkt uit de Divosa Benchmark Statushouders & Inburgering.

Sinds 1 juli is de looptijd van de wettelijke schuldsaneringsregeling natuurlijke personen (Wsnp) verkort van 36 naar 18 maanden. Idee is dat mensen hierdoor eerder om hulp vragen én eerder uit de schulden zijn. Maar hoe pakt dat in de praktijk uit? In Utrecht hebben ze al ervaring: daar is het schuldentraject sinds 2021 verkort naar twee jaar. De eerste resultaten van onderzoek naar de effecten ervan zijn positief.

Statushouders naar werk toe leiden is geen kwestie van vacatures opvullen, weten Eline van Berkum en Carla van Sluisdam uit Rhenen. Vanuit het initiatief JobHulpMaatje werken zij met een persoonlijke benadering die mensen duurzaam aan het werk helpt. Doorvragen en letten op details is de kern van hun aanpak. In de Community of Practice Inburgering - Foodvalley ontwikkelen ze ideeën om statushouders nog beter te laten participeren.

De gemeente Nijmegen koos in 2021 voor een convenant met bewindvoerders om meer rust en de juiste hulp te kunnen bieden aan inwoners die kampen met hoge schulden. Een prettige bijkomstigheid is dat er minder kosten zijn voor bewindvoering in de bijzondere bijstand, zegt projectleider Maria Buur uit Nijmegen.