Over het project

In aanloop naar het nieuwe stelsel voor rechtsbijstand onderzoekt Divosa in pilots en leerkringen hoe gemeenten toegang tot het rechtshulp zo kunnen organiseren dat het zo effectief en prettig mogelijk is voor inwoners, hoe het sociaal en juridisch domein beter kunnen samenwerken en hoe gemeenten in de uitvoering van het sociaal domein juridische conflicten met inwoners kunnen voorkomen.

Samen met gemeenten en samenwerkingspartners uit het sociaal en juridisch domein (denk bijvoorbeeld aan sociaal advocaten, sociaal raadslieden, rechters en het Juridisch Loket maar ook aan cliëntorganisaties, bibliotheken, en wijkteams) verkennen en onderzoeken we wat er nodig is voor een nieuwe stelsel voor rechtsbijstand dat werkt voor iedereen.

Dit project gaat uit van het principe van de ‘lerende praktijk’. Voortdurend delen we de opgedane informatie, ervaringen en inzichten met onze leden en samenwerkingspartners.

Onderzoeksvragen

In het project Rechtshulp en sociaal domein staan vier onderzoeksvragen centraal:

1. Toegang rechtshulp
   Hoe kun je als gemeente de toegang tot rechtshulp op lokaal niveau organiseren zodat dit zo snel, effectief, laagdrempelig en prettig mogelijk is voor inwoners?
2. Samenwerking sociaal en juridisch domein
   Hoe kan de samenwerking tussen het sociaal en juridisch domein verbeterd worden ten behoeve van betere ondersteuning van de hulpvraag van inwoners?
3. Responsieve overheid
   Hoe kun je als gemeente in de uitvoering van het sociaal domein juridische conflicten met inwoners voorkomen en informeel oplossen?
4. Lerende praktijk
   Wat zijn belemmerende factoren en benodigde randvoorwaarden om te komen tot goede toegang, samenwerking en responsieve overheid (wetregelgeving, procedures en middelen)?

Lokale pilots

Om vanuit gemeenten advies te kunnen geven aan de wetgever over wat werkt voor de stelselherziening rechtsbijstand, begeleidt Divosa een aantal pilots waarin het sociaal en juridisch domein samen een aantal vragen onderzoeken in de dagelijkse praktijk. De negen pilots verschillen in thema, onderzoeksvraag en samenwerkingspartners. De onderzoeken worden uitgevoerd door onafhankelijke onderzoeksbureaus. De opbrengsten van de pilots dienen als advies voor het nieuwe stelsel én als praktische handvatten voor gemeenten om zich hierop voor te bereiden.

Een overzicht van de negen pilots:

• 's Hertogenbosch: verminderen juridische problemen bij uitkeringsgerechtigden.
• Almere: meer maatwerk in cultuur en processen gemeentelijke dienstverlening
• Oude IJsselstreek: werken vanuit vertrouwen bij een juridisch conflict met een inwoner
• Utrecht: laagdrempelige toegang tot rechtshulp met behulp van een routekaart, signaleringsoverleg en pre-mediation
• Deurne: samenwerken met onafhankelijke cliëntondersteuning
• Tilburg: multiproblematiek huishoudens aanpakken vanuit het inwonerperspectief.
• Nijmegen: betere samenwerking sociaal en juridisch domein bij multiproblematiek
• Hollands Kroon: voorkomen van (v)echtscheidingen om daarmee kinderen beter te beschermen. 
• Wijk bij Duurstede: voorkomen van (v)echtscheidingen om daarmee kinderen beter te beschermen

Het project in een oogopslag