Een beschutte werkplek voor iedereen in Noardeast-Fryslan en Dantumadiel

De gemeenten Noardeast-Fryslan en Dantumadiel hebben de taakstelling voor beschut werk volledig losgelaten. Want, zo is de gedachte, elk arbeidspotentieel dat er is moet je zo goed mogelijk verzilveren. Inmiddels hebben de Friese gemeenten meer dan twee keer zoveel beschutte werkplekken dan verplicht.

Nannette Jonker is manager ontwikkeling en innovatie bij het sociaal ontwikkelbedrijf Dokwurk. De organisatie voert de Participatiewet uit voor Dantumadiel en Noardeast-Fryslan. ‘We zagen zo’n vijf jaar geleden bij de beschutte werkplekken een wachtlijst ontstaan. En jongeren die van school komen wil je niet thuis op de bank hebben zitten. Maar beschutte werkplekken zijn natuurlijk wel kostbaar.’

De wens was om die plekken toch te creëren. Erwin Broos, werkzaam voor de gemeenten Noardeast-Fryslan en Dantumadiel in het beleidsteam van het sociaal domein, schreef een voorstel aan de gemeenteraden. ‘Het idee was om de taakstelling helemaal los te laten. Beide gemeenten hebben het uitgangspunt dat iedereen die arbeidsvermogen heeft, hoe groot of klein ook, dat moet kunnen inzetten.’

De raden gingen akkoord, ook al kost een beschutte werkplek wel iets meer dan een uitkering. ‘Maar een dienstverband is uiteindelijk meer waard. Je werkt aan de maatschappelijke status van iemand. En anders zouden veel jongeren met behoud van uitkering in een Wmo-dagbesteding belanden. Dat kost ook geld.’

Ook nu nog blijft het aantal beschutte werkplekken groeien. Uit de Benchmark Werk & Inkomen van Divosa blijkt dat de samenwerkende gemeenten Noardeast-Fryslan, Dantumadiel en Schiermonnikoog in juli van dit jaar bijna zestig werkplekken hadden gerealiseerd. In januari 2020 waren dat er nog 27. Het zijn er ook een stuk meer dan de verplichte doelstelling van 26 beschutte werkplekken die voor dit jaar is vastgesteld.  

Sterke samenwerking

‘Onze grootste zorg nu is hoe we ze binnen krijgen’, zegt Jonker. ‘We willen die drempel zo laag mogelijk maken en we hebben voor iedereen een plekje.’ Met De Wingerd, een school voor speciaal onderwijs in de buurt, is om die reden de afgelopen jaren een sluitende aanpak opgezet. Stagecoördinatoren van de school en arbeidsdeskundigen van Dokwurk werken samen om de jongeren al vroeg te laten kennismaken met de mogelijkheden binnen beschut werk.

En die samenwerking bevalt goed, zegt Ieke Postma, stagecoördinator bij De Wingerd. ‘We zijn sinds kort bijvoorbeeld gestart met een stagecarrousel. Op 15-jarige leeftijd maken de leerlingen onder begeleiding kennis met Dokwurk en wat er bij ze past. Er zijn een aantal voorbeelden van leerlingen die eigenlijk richting dagbesteding zouden gaan, maar door deze carrousel toch de keuze maken voor uitstroom richting arbeid.’ 

De laagdrempelige manier van kennismaken helpt om jongeren een zetje te geven en het toch te proberen, ziet Jonker. ‘Van de groep waarbij er nog twijfel was tussen dagbesteding of werk is het afgelopen jaar iedereen naar beschut werk gegaan. Dat vind ik zo mooi. Daarmee creëren ze een financiële onafhankelijkheid in hun leven die ze in een dagbesteding niet zullen hebben.’

Imagoprobleem

Maar niet alleen de jongeren, ook de ouders twijfelen of het wel goed is om hun kinderen naar beschut werk te laten gaan. Na de tijd van de Wet sociale werkvoorziening was er een flink imagoprobleem: het werd gezien als een plek voor simpel werk en mensen waar wat mis mee was, zegt Broos: ‘En er was ook al snel de neiging om te zeggen: mijn kind kan helemaal niet aan het werk, die moet naar een zorgboerderij. Op de school moest er best wat gebeuren in de hoofden van docenten en stagecoördinatoren. We hebben het nu eerst over werk, en dan pas eventueel over dagbesteding. Dat was best wel een verandering.’

De nieuwe naam Dokwurk, de transitie richting sociaal ontwikkelbedrijf en een nieuw gebouw hebben geholpen om het oude imago af te schudden. ‘Het beeld is nu echt gekanteld. Leerlingen beginnen nu te roepen, ik wil graag naar Dokwurk.’

Maar ook de organisatie zelf moest een omslag maken in het benaderen van de doelgroep, vult Jonker aan. ‘We zijn veranderd van zakelijk en productiegericht naar een zachtere, persoonlijke aanpak. Daarom hebben we ook een ouderavond van De Wingerd bij ons op locatie gehouden. Ouders kunnen echt een remmende factor zijn. Door die nu mee te nemen en te laten zien wat wij doen verandert het beeld wat zij hebben.’ 

Binnen vier muren

Eenmaal bij Dokwurk kunnen mensen kiezen uit veel meer dan alleen productiewerk, zegt Jonker. ‘We zagen ook wel dat er een groep is die binnen niet gedijt, die buiten aan de slag moet. Daarvoor hebben we onze groenacademie opgericht.’ Ook horeca, logistiek en schoonmaak valt binnen de mogelijkheden. 

Binnen de muren van het bedrijf wordt alles wat binnen de Participatiewet valt uitgevoerd. Dat betekent ook dat er beter zicht is op de ontwikkeling die mensen doormaken, zegt Broos. ‘Die keuze is heel succesvol geweest. Als je het hebt over integraal werken dan zijn we best een eind op weg voor deze doelgroep. En we blijven daarin doorgroeien. Het gaat niet alleen om het bieden van werk, maar ook om een gezonde leefstijl, laaggeletterdheid, hulp bij het invullen van formulieren. Op het moment dat je dat aanbod niet in huis hebt, worden mensen gedwongen om buiten de organisatie hun heil te zoeken. Wat niet altijd zelfstandig lukt.’

Het onderbrengen van alles wat met toeleiding naar werk te maken heeft onder één dak betekent ook dat al het participatiebudget direct naar het bedrijf overgaat. ‘We hebben nooit discussies over geld’, zegt Jonker. ‘We krijgen niet betaald per traject en weten nu al wat het budget is voor over een, twee of drie jaar. Dat zorgt voor rust in beide organisaties en beter kunnen managen op de langere termijn.’