Boten bouwen én een mooie toekomst

tekst: Jolanda van den Braak • beeld: Niels Blekemolen

Scheepswerf Clean2Anywhere en WerkSaam Westfriesland hebben hun ondernemingszin gebundeld in een uniek project. Jongeren die een duwtje in de rug kunnen gebruiken – ‘laten we het niet hebben over afstand tot de arbeidsmarkt’– bouwen boten van afvalplastic. En ondertussen doen zij vaardigheden en werkritme op, leren ze samenwerken en ontdekken ze hun talenten. Op cv’s en sollicitatiebrieven zit eigenaar Edwin ter Velde niet te wachten. ‘Wat ik nodig heb, is hun nieuwsgierigheid en motivatie.’ Alle deelnemers maken een positieve ontwikkeling door, ziet WerkSaam-directeur Marjolijn Dölle. ‘Dit is echt heel goed.'

In de haven van Hoorn, waar Pieter Janszoon Liorne de 17de eeuwse zeevaart een enorme boost gaf met de introductie van zijn fluytschip – een nieuw type vrachtschip – vestigde Edwin ter Velde een paar jaar geleden zijn eigen scheepswerf, Clean2Anywwhere (C2A). ‘De naam zegt het al: waar we ook gaan, laten we het schoon doen.’ En dus bouwt Ter Velde boten van plastic afval. Om te experimenteren met het hergebruik van materialen en de circulaire maatschappij aan te jagen.

Binnen nu en tien jaar moet een exacte kopie van het innovatieve VOC-schip van Pieter Jansz uitvaren – dertig meter lang, twaalf meter hoog, gemaakt van vermalen plastic flessen en vleesbakjes. Ter Velde: ‘Dat kan helemaal niet, ons plastic is nu nog niet stevig genoeg, dus we hebben nog een hoop te doen.’

Werkboot van waarde

Aan de waterkant liggen drie zwarte sloepen. Alleen van dichtbij is te zien dat ze zijn vervaardigd van robuuste plastic balken, latten en verbindingen. Werkbootjes, verklaart Ter Velde. Dat waren de scheepjes die met de handelswaar tussen het grote fluitschip en de kust heen en weer voeren. Klein van stuk, maar van groot belang, want zonder werkboten geen handel. En voor ons vormen ze een goed begin om te kijken wat er allemaal mogelijk is met plastic en wat nog niet, dus waar we nog oplossingen voor moeten bedenken.’

Het plastic wordt door ‘stadsjutters’ uit de natuur gehengeld of uit het huis-tuin-en-keukenafval gered, gescheiden op soort en in kleine stukjes geknipt. In een fabriek in Sneek wordt het gesmolten en tot platen en balken geperst, waarna Ter Velde er in Hoorn zijn team op loslaat. Het eerste werkbootje, De Lankhorst, bouwde hij zelf. Nummer twee en drie, De Schelphoek en De Karperkuil, vormen het succesverhaal van dertig jongeren die geen idee hadden dat ze dit in hun mars hadden. Al zegt Ter Velde: ‘Ik wil niet de man van de successen zijn, maar van de waarde.’ Boot nummer vier, De Koeman, is in de maak.

Mijlenver vooruit

Marjolijn Dölle, directeur van WerkSaam Westfriesland, lacht als ze Ter Velde zo hoort praten. Ze houdt van die mentaliteit, van die ondernemingszin en het durven doen. De samenwerking tussen WerkSaam en C2A was dan ook vlot gesmeed. Jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt uit de zeven Westfriese gemeenten waarvoor WerkSaam de Participatiewet uitvoert, kunnen op de scheepswerf van Hoorn hun talenten ontdekken, werkritme en -ervaring opdoen, leren samenwerken, orde op zaken stellen.

Ter Velde: ‘Maar zullen we het niet hebben over ‘afstand tot de arbeidsmarkt’? Wij lopen mijlenver op de samenleving vooruit. Wat wij doen is innovatief en inclusief. Iedereen is welkom en alles is van waarde: mensen, de natuur en de materialen waarmee we bouwen.’

Dölle en Ter Velde omarmen het principe van open hiring. Coaches van WerkSaam kijken welke jongeren het in zich hebben om het team van Ter Velde te versterken, maar zij hoeven dat niet aan te tonen met een sollicitatiebrief of cv. ‘Wat ik nodig heb, is hun nieuwsgierigheid en motivatie. De benodigde kennis en vaardigheden kan ik ze al doende wel bijbrengen, aldus Ter Velde. Dölle: ‘Edwin kijkt puur naar de mens. In regels en protocollen is hij niet geïnteresseerd. Doordat hij de jongeren verantwoordelijkheid en vertrouwen geeft, komen zij hier tot ontwikkeling en komen hun talenten bovendrijven.’

Aandacht voor talent

Dölle: ‘Niemand droomt van een uitkering, iedereen wil iets bijdragen. Dat is wat ik binnen en buiten WerkSaam altijd uitdraag. En voor de mensen die niet bij machte zijn om dat zelf voor elkaar te krijgen, zijn wij er. Bij WerkSaam zijn we altijd op zoek naar de verbinding, met ondernemers en werkgevers, met onderwijsinstellingen. In de huidige krappe arbeidsmarkt red je het als werkgever niet door alleen naar cv’s te kijken. Het ‘laaghangend fruit’ is allang geplukt. Maar dat wil niet zeggen dat de mensen die nu nog thuis zitten, geen talent hebben. We moeten er alleen wat harder naar op zoek, er meer in investeren. Het moet nog ontdekt worden, tot ontwikkeling worden gebracht of gepolijst. Het vraagt een langere looptijd om deze mensen in te werken en meer begeleiding op de werkplek. Dat moeten we onder ogen zien. Echte, persoonlijke aandacht is de sleutel.’

Geen keurmerk

Aan persoonlijke aandacht geen gebrek bij C2A. Ter Velde: ‘We staan de hele dag samen over die boot gebogen. En terwijl we zo aan het werk zijn, komen de gesprekken op gang. Soms kom ik er dan bijvoorbeeld achter dat iemand een schuldenprobleem heeft of geestelijk in de knel zit. Een goed gesprek kan al heel fijn zijn, maar ik ben geen hulpverlener, dus als het nodig is schakel ik de coach van WerkSaam in voor passende ondersteuning.’

Dölle roemt de resultaten die Ter Velde boekt. Bijna alle cliënten hebben een ontwikkeling doorgemaakt en zijn positief. Van de eerste groep van vijftien jongeren hebben er zeven een baan gevonden en zijn er vijf (weer) naar school gegaan. Een enkeling is wat langer bij C2A gebleven. ‘Hetzelfde geldt voor de tweede groep. Edwin is niet van de cijfers en de lijstjes, maar ik kan je zeggen, dit is echt heel goed.’

Ter Velde: ‘We doen wat we doen, ik wil daar geen keurmerk op plakken of systeemanalyse op loslaten. Waar het in mijn ogen om gaat, is dat we ons gedrag veranderen. Om niet te blijven doen wat we altijd al deden, want je weet, dan krijg je wat je altijd al kreeg. Deze jongeren hebben iets anders nodig, onze samenleving heeft verandering nodig. Daar werken we hier met elkaar aan. De jongeren leveren een bijzonder waardevolle bijdrage aan hun eigen toekomst en aan die van jou en mij. Wat wil je nog meer?’