Ombudsman waarschuwt voor langdurige financiële problemen jongeren in de bijstand

Jongeren tot 21 jaar in de bijstand lopen tegen allerlei knelpunten in wet- en regelgeving aan, moeten lang wachten op een meestal lage uitkering en krijgen weinig opleidingsmogelijkheden. Ze krijgen bovendien gebrekkige ondersteuning. Daardoor lopen zij een hoog risico om financieel langdurig in de knel te komen. Dat schrijft de Nationale ombudsman in zijn rapport ‘Watertrappelen in de bijstand’. Hij roept gemeenten op deze jongeren beter te begeleiden. Volgens Divosa zijn gemeenten gebonden aan de landelijke wet- en regelgeving.

Jongeren tot 21 jaar krijgen een zeer lage uitkering (minder dan €260), omdat hun ouders nog verantwoordelijk zijn voor kosten van verzorging en opvoeding. Wanneer zij dat niet doen of kunnen, moeten gemeenten de bijstand aanvullen. Niet alle gemeenten doen dat, waardoor waardoor de jongeren financieel vastlopen, aldus de ombudsman. 

Knelpunten

De ombudsman beschrijft verder diverse knelpunten waar jongeren tegenaan lopen, zoals de verplichte zoektermijn van 4 weken voor jongeren die een uitkering aanvragen. Ook de ingewikkelde procedure en de onduidelijke manier van informeren zijn de ombudsman een doorn in het oog. Bovendien is deeltijd werken vanuit de bijstand volgens de ombudsman onnodig ingewikkeld en lang niet altijd lonend. 

Daarnaast is het beleid er niet op gericht om jongeren vanuit de bijstand een opleiding te laten volgen; zeker niet als ze in de schuldhulpverlening zitten, terwijl dat ervoor kan zorgen dat zij uit de bijstand komen en blijven. Dat niet alle gemeenten het inkomen van jongeren aanvullen tot het sociaal minimum is niet uit te leggen, vindt de Nationale ombudsman. Hij roept gemeenten daarnaast op om meer in te zetten op duurzame uitstroom uit de bijstand.

Sociale minima in de knel

Dit onderzoek naar jongeren in de bijstand is het laatste rapport in de reeks van drie onderzoeken naar verschillende groepen sociale minima. Vorige maand publiceerde de Nationale ombudsman het rapport Sociale minima in de knel met daarin de overkoepelende problemen uit de drie onderzoeken en suggesties voor oplossingen.

Wat vindt Divosa?

Divosa herkent de bevindingen van de Nationale ombudsman en onderschrijft de aanbevelingen uit het rapport over jongeren in de bijstand. Divosa ziet ook dat gemeenten zijn gebonden aan knellende landelijke wet- en regelgeving. Dat jongeren met een bijstandsuitkering in de financiële problemen komen, is volgens Divosa het zoveelste voorbeeld van landelijk beleid dat in de dagelijkse praktijk niet werkt en waar gemeenten heel moeilijk op kunnen anticiperen. We vinden het dan ook belangrijk dat het Rijk de wet- en regelgeving op deze punten aanpast, en praat mee over de juiste aanpak daarvoor. Wij vragen het Rijk bovendien expliciet om snel duidelijkheid te geven over de 4 weken zoektermijn.