BUIG-budgetten bekend én nieuwe, verruimde vangnetregels voor gemeenten

De financiële duidelijkheid voor gemeenten neemt toe: de voorlopige bijstandsbudgetten voor 2026 en de definitieve budgetten voor 2025 onder de Bundeling van Uitkeringen Inkomensvoorzieningen aan Gemeenten (BUIG) zijn gepubliceerd. Deze BUIG-budgetten vormen de basis waarmee gemeenten onder andere bijstandsuitkeringen en loonkostensubsidies betalen.

Het definitieve macrobudget voor 2025 is vastgesteld op € 7.780 miljoen, een stijging van ruim € 300 miljoen ten opzichte van het voorlopige budget van 2025. Dit is een welkome meevaller. Het ministerie van SZW heeft een budgettool beschikbaar gesteld waarmee je het financiële effect voor je gemeente direct inzichtelijk kunt maken.

Vangnet BUIG: verruiming per 2026

Naast de budgetten is er een belangrijke wijziging in het vangnet BUIG: per 1 januari 2026 wordt het vangnet uitgebreid. Dit betekent dat gemeenten al over het begrotingsjaar 2025 een uitgebreide vangnetuitkering kunnen aanvragen in 2026. De belangrijkste aanpassingen van het vangnet zijn:

• Gemeenten die in de voorgaande vier jaar minimaal drie keer een tekort van 5% of meer hadden, krijgen een lagere eigen risicodrempel van 5% (in plaats van het reguliere 7,5%).
• Na twee jaar in dit uitgebreide vangnet daalt de eigen risicodrempel verder naar 2,5%.
• Zodra een gemeente vijf jaar van het uitgebreide vangnet gebruikmaakt, volgt een weegmoment. De gemeente moet dan aan de Toetsingscommissie een toelichting geven op de 'interne en externe' maatregelen die zijn getroffen. De focus ligt hierbij op de inspanningen om het eigen beleid te evalueren en te leren van best practices van andere gemeenten.

Wat vindt Divosa?

Divosa staat positief tegenover de bekendmaking van de budgetten én de verruiming van het vangnet. De bijstelling van de budgetten heeft een positief financieel effect, iets wat gemeenten in deze financieel uitdagende tijden goed kunnen gebruiken. Verder heeft de uitbreiding van het vangnet een dempend effect op de prikkelwerking die in de financiering van de Participatiewet zit.

Divosa staat hier achter, omdat budgettekorten niet altijd direct herleidbaar zijn tot bewuste keuzes in beleid of dienstverlening. Denk bijvoorbeeld aan gemeenten binnen dezelfde samenwerkingsverbanden: zij hanteren dezelfde dienstverlening, maar laten toch vaak significant verschillende BUIG-budgetuitkomsten zien. De uitbreiding van het vangnet biedt in zulke gevallen een broodnodige buffer.

Wil je meer weten over de BUIG-systematiek en nieuwe vangnetregeling? Op 14 november vindt de bijeenkomst Financiering van bijstandsuitkeringen plaats. Een bijeenkomst georganiseerd door Divosa in samenwerking met het ministerie van SZW. Meld je aan voor deze bijeenkomst.