Bijna geen enkel incassobureau houdt zich aan de regels

Sinds april 2024 geldt de Wet kwaliteit incassodienstverlening. Die wet moet ervoor zorgen dat mensen met een betalingsachterstand netjes behandeld worden en dat incassobureaus zich registreren bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Maar uit onderzoek van de Inspectie Justitie en Veiligheid blijkt nu dat het in de praktijk heel anders gaat. Van de 30 incassobureaus die de Inspectie bezocht, voldeden er maar twee aan de regels.

Volgens hoofdinspecteur Hans Faber is er sprake van een wildgroei. Waar de overheid rekende op zo’n 500 bureaus, blijken er inmiddels naar schatting 2500 actief. Veel daarvan zijn niet geregistreerd en overtreden de wet. Meldingen die bij de Inspectie binnenkomen gaan vaak over intimidatie: bellen op ongepaste tijden of mensen onder druk zetten om te betalen. Precies datgene wat de nieuwe wet moest tegengaan, gebeurt dus nog steeds.

Gevolgen voor inwoners

Voor inwoners met betalingsachterstanden betekent dit dat ze te maken krijgen met agressieve praktijken en onduidelijke regels. Alleen al in 2024 kwamen hierover bij het Juridisch Loket meer dan 1.400 meldingen binnen. Dat baart ook gemeenten zorgen. Ook zij zien dagelijks dat dit soort intimiderende incassomethoden herstel en financiële rust in de weg staan.

Wanneer incassobureaus de wet overtreden, ondermijnt dat de rechtsbescherming van inwoners. Het treft vooral mensen in een kwetsbare financiële situatie. Wanneer zij hun rechten niet goed kennen, zijn zij extra gevoelig voor deze druk. 

Zoals Nadja Jungmann en André Moerman in hun rapport ‘Schulden klein houden en perspectief bieden’ ook concludeerden is dat er een diepe, structurele verandering in het manier van denken nodig is om het gehele incassosysteem te richten op:

1. het eerlijk verdelen van de betaalcapaciteit van de debiteur

2. het voorkomen van kosten oploop

3. het stimuleren van debiteuren met problematische schulden om hulp te zoeken

De Wet kwaliteit incassodienstverlening bevordert, samen met onderzoek, handhaving en registratie, een sociale en kwalitatieve incassopraktijk die helpt betalingsachterstanden op te lossen in plaats van te verergeren.

Daarnaast benadrukt Divosa het belang van duidelijke informatie over rechten en plichten en toegankelijke sociaaljuridische hulp in de buurt.