‘We willen iemand die de inhoud snapt’

Tijdens mijn eerste managementopleiding, jaren geleden, legde onze trainer het zogenaamde Peterprincipe uit. Dit principe, bedacht door de Canadese psycholoog Laurence J. Peter, stelt dat ‘elke werknemer in een hiërarchie stijgt tot diens niveau van onbekwaamheid.’ Onze trainer gebruikte de metafoor van een hotelportier die uitblinkt in zijn vak, wordt gepromoveerd tot hoofdportier en uiteindelijk manager wordt, maar daarin niet gelukkig is. De boodschap was duidelijk: een goede portier zijn betekent niet automatisch dat je een goede manager bent. Inhoudelijke expertise garandeert niet dat je ook goed kunt leidinggeven.

In de jaren negentig begonnen organisaties te investeren in het opleiden van managers, waarbij management een vak werd. Echter, in de loop der tijd verdween de nadruk op inhoudelijke expertise naar de achtergrond. Vooral bij gemeenten en de Rijksoverheid zagen we leidinggevenden die vooral goed waren in procesmanagement: sturen op output en voortgang monitoren.

Inhoud versus proces 

Ik ben vaak managers tegengekomen die tijdens reorganisaties zeiden dat ze leidinggevenden wilden die grote teams konden aansturen, niet op de inhoud, maar op het proces. Volgens Janka Stoker, hoogleraar aan de Universiteit Groningen, is ‘management in dit model een vak dat je kunt uitoefenen zonder enig verstand te hebben van de inhoud.’ Dit past binnen de stroming van New Public Management, dat uitgaat van een meer bedrijfs- of procesmatige aanpak. Ik heb altijd geloofd dat inhoudelijke kennis relevant is voor leidinggevenden, vooral in het gemeentelijke sociaal domein. Medewerkers willen graag een leidinggevende bij wie ze terecht kunnen voor inhoudelijke problemen.

Meer in balans 

Teruggaan naar de tijd van de portier die manager werd, hoeft niet, maar er schuilt een kern van waarheid in het Peterprincipe. Er moet meer balans komen, meer waardering voor inhoudelijke expertise van leiders. Een evenwicht tussen inhoudelijke en procesmatige leidinggevenden is cruciaal voor een effectieve organisatie. Inhoudelijke leidinggevenden richten zich op de inhoud van het werk en de visie, terwijl procesmatige leidinggevenden de focus leggen op de uitvoering en efficiëntie. Beide rollen zijn complementair; een goede balans is essentieel.

Gelukkig hoor ik steeds vaker in gesprekken met directeuren of managers dat zij in hun zoektocht naar leidinggevenden vooral kijken naar die balans. Heel recent zei een directeur tegen mij: ‘We willen weer iemand die de inhoud snapt.’ 

Ervaringen delen

Ben jij een leidinggevende of ambieer je een leidinggevende rol? Deel je ervaringen en gedachten over de balans tussen inhoudelijke expertise en procesmanagement met mij. Laten we de discussie voortzetten over hoe we effectiever kunnen leiden en managen in het gemeentelijke sociaal domein.