Keuzeprogramma
Het keuzeprogramma bestaat uit werkbezoeken en workshops.
Werkbezoeken
1. Werkbezoek naar het Trefpunt: Presentie in de praktijk
Tijdens dit werkbezoek verkennen we hoe presentie door écht aanwezig te zijn, werkt in kwetsbare wijken. We gaan langs bij het Trefpunt, een plek die draait om ontmoeting, aandacht en samen doen: van creatieve activiteiten tot hulp bij formulieren. Dit doen zij door relationeel te werken aan de hand van de presentietheorie. Hoe creëren we nabijheid en betekenisvolle ondersteuning waar formele zorg ontbreekt?
Hanne van Oort, teamleider inloophuize IDO
2. Kracht van aandacht: innovatie en preventie in mantelzorg
Hoe kun je mantelzorgers beter in beeld krijgen en houden?
Dit werkbezoek biedt een inkijk in twee succesvolle initiatieven in Lelystad: allereerst het Aandachtscentrum, waar vroegsignalering en (structurele) telefonische aandacht centraal staan voor mantelzorgers die uit beeld raken. Daarnaast Lelystads Ontmoeten waar respijtzorg light een vorm krijgt met laagdrempelige ontmoetingsplekken voor mantelzorgers en zorgvragers zonder indicatie. Beide projecten dragen bij aan het versterken van sociale netwerken, preventie en het langer zelfstandig thuis wonen van inwoners.
Liane Wolfert, directeur Bureau LWPC
3. Van je shit je hit: creativiteit als kracht voor jongeren
In dit werkbezoek nemen jongeren je mee in hun leefwereld. We gaan langs bij het poppodium in Lelystad waar jongeren via muziek, kunst en performance hun mentale struggles en successen delen. Ontdek hoe creatieve expressie helpt om van je shit je hit te maken. Je krijgt de kans om met verschillende jongeren te spreken middels een speeddate en we praten inhoudelijk verder hoe we de stad beter kunnen maken voor jongeren.
Jongeren uit Lelystad en werkgroep 'van je shit je hit-festival'
Workshopronde 1: 13:15 – 14:30 uur
1.1 Heb je een idee? De ideeënmakelaar helpt je verder!
In Lelystad zijn veel mensen met plannen voor een fijnere stad of om hun buurt leuker te maken. Ideeënmakelaar Ineke Ketting helpt bewoners om die plannen écht uit te voeren. Ontdek hoe zij inwonersinitiatieven ondersteunt en verbindingen legt met een strategie voor duurzame ontwikkeling waarbij de focus ligt op het ontdekken en inzetten van de aanwezige sterke punten, talenten en vaardigheden van bewoners en de gemeenschap zelf. Door te werken van binnenuit en te bouwen aan krachtige en verbonden gemeenschappen door relaties te versterken en lokale krachten te mobiliseren, laat zij zien hoe kleine ideeën grote impact kunnen hebben. Samen bouwen aan een betrokken buurt!
Ineke Ketting, ideeënmakelaar gemeente Lelystad
1.2 Samen werken met gemeenschappen
In deze workshop ontdek je inspirerende voorbeelden van bewoners die hun omgeving duurzamer, socialer en hechter maken. Door gelijkwaardigheid en partnerschap ontstaan krachtige netwerken die zorgen, wonen en ontmoeten opnieuw vormgeven. We bespreken met elkaar hoe wij als gemeente kunnen bijdragen aan een samenleving waarin we samen met inwoners het verschil maken.
Floor Ziegler, sociaal ontwerper en expert bewonersinitiatieven (voorheen 'stadmaker')
Teun Gautier, bestuurder StadmakersCoöperatie en voorzitter Zamaneh Media en De Coöperatie
1.3 Demografische ontwikkelingen in het Sociaal Domein: samen vooruit!
De samenleving verandert snel met gevolgen voor inwoners, organisaties en gemeenten. Eén van de meest ingrijpende ontwikkelingen is ‘de vergrijzing’, wat doorwerkt op terreinen als: wonen, zorg, arbeidsmarkt en sociale cohesie. In deze workshop verdiepen we op een systematische manier signalen die aan vergrijzing relateren. We gaan methodisch aan de slag met deze signalen en staan samen stil bij vragen als: Welke vraagstukken liggen hieraan ten grondslag? Wat zijn oorzaken en gevolgen? En: wat vraagt dit van ons als gemeenten én onderlinge samenwerking? Demografische ontwikkelingen zijn immers geen abstracte toekomst, maar vragen ook nu om actie.
Erika Dekens, procesmanager Bestaanszekerheid en Schulden Divosa
Rinske Wolters, adviseur Leren en Verantwoorden Platform Sociaal Domein
Anner Bindels, regioadviseur Oost-Nederland Platform Sociaal Domein
1.4 Stap in het keuzeschema: van dilemma naar doorbraak
Welk dilemma houdt jou bezig? Van welk vraagstuk lig jij wakker? Hoe creëer je ruimte in situaties waarin verschillende belangen spelen? Hoe kun je efficiënt tot een oplossing komen?
Met de wijzigingen binnen de Participatiewet komen gemeenten voor nieuwe dilemma's en keuzes te staan in de uitvoering. Tijdens deze workshop stap je met je eigen vraagstuk letterlijk in een keuzeschema. Scherpe vragen leiden je naar de best passende werkvorm om jouw vraagstuk intern of met collega’s van andere organisaties aan te pakken, snel tot de kern te komen en concrete vervolgstappen te zetten. Zo krijgt jouw dilemma een doorbraak! En die is dichterbij dan je denkt.
Mirjam Gietema, projectleider inburgering en procesbegeleider Divosa
Frauke van Iperen, projectleider Participatiewet in balans Divosa
1.5 Sociale infrastructuur naar werk, kansen en dilemma's
De sociale infrastructuur naar werk is volop in ontwikkeling. Veel gemeenten en sociaal ontwikkelbedrijven werken ambitieus aan nieuwe visies en dienstverlening. Tegelijk zien we stevige dilemma’s: gemeenten die overwegen uit samenwerkingsverbanden te stappen, discussies over welke doelgroepen wel of niet bediend moeten worden, en spanningen tussen ambitie en uitvoerbaarheid. Wat is dan wijsheid?
In deze workshop verkennen we de landelijke rode draden én de praktijk via een casus. We gaan samen aan de slag met concrete dilemma’s en handelingsopties voor de samenwerking tussen gemeenten, sociale diensten en sociaal ontwikkelbedrijven.
Peter Benschop, projectleider Toekomstbestendige inrichting werkontwikkelbedrijven Divosa
Chris Wallis, procesmanager Werk, participatie en arbeidsmarkt Divosa
1.6 Dichterbij dan je denkt: dataverwerking optimaliseren met AI
Van dataverzameling tot strategische besluitvorming: ontdek hoe AI gemeenten helpt bij impactanalyses, wijkaanpakken en gerichte interventies. In deze workshop delen we praktijkvoorbeelden We bespreken hoe je processen optimaliseert, samenwerking versterkt en voorbereid bent op de toekomst. Sluit je aan bij partners die al stappen zetten – de nieuwste ontwikkelingen zijn dichterbij dan je denkt.
Sprekers volgen nog
1.7 Niet op afstand, wel met afstand
Als je niet weet waar je van bent, hoe weet je dan wat je moet doen? Je kunt als gemeente dichtbij mensen willen zijn, maar waar ben je daarmee op uit? Of anders gezegd: van wie is de gemeente eigenlijk? En hoe moet die worden ondersteund, geholpen, gefaciliteerd? Hoe navigeer je dan in de spanning tussen afstand en nabijheid? In deze masterclass gaan we aan de hand van het door Stichting Presentie ontwikkelde spel ‘Trechteren’ op zoek naar de ‘finaliteit’, het uiteindelijke doel van de gemeente op het sociaal domein. De input daarbij wordt gevormd door eigen praktijkvoorbeelden, ervaringen en verhalen over het relationeel werken met en voor burgers en groepen burgers. Het spel stuurt het gesprek naar wat dat uiteindelijke doel van de gemeente op het sociaal domein betekent voor het dichtbij burgers willen zijn, maar wel met afstand tot wat (groepen) burgers zelf (beter) kunnen. En weerbaar maakt voor wat gemeentes op afstand zet.
Guus Timmerman, Stichting Presentie
1.8 Stap in de scène: ervaar de kracht van de informele aanpak
In deze interactieve sessie ervaar je zelf hoe een informele, mensgerichte aanpak in de bezwaarfase echt verschil kan maken. Met behulp van een acteur stap je in een herkenbare casus uit de praktijk en ontdek je hoe persoonlijke aandacht en duidelijke communicatie kunnen helpen om escalatie te voorkomen en vertrouwen te herstellen.
Met deze ervaring op zak kun je de Kennisbank informele aanpak van het programma Robuuste rechtsbescherming gebruiken om de opgedane inzichten direct in de praktijk toe te passen en te implementeren in jouw gemeente.
Nikki Lübeck, programma Robuuste Rechtsbescherming Divosa
Ariane de Jong, programma Robuuste rechtsbescherming Divosa
Ronde 2: 15:00 – 16:00 uur
2.1 Bruggen bouwen om je hulp te laten helpen
Hoe creëer je laagdrempelige, toegankelijke ondersteuning voor inwoners die worstelen met hun financiën en bijbehorende regelzaken? Voor juist die mensen voor wie je de sociale voorzieningen klaar hebt staan? Hoe doe je dit, rekening houdend met schaamte, wantrouwen, het effect van geldstress? Zodat jouw hulp meer mensen bereikt en het niet-gebruik van die voorzieningen en regelingen omlaag gaat?
In deze workshop verkennen we hoe lokale spreekuren, vrijwilligers uit de wijk en de samenwerking met en tussen stichtingen hieraan bijdraagt. Laat deelnemers beleven wat inwoners meemaken – en ontdek hoe je écht verschil maakt in de wijk.
Wendy Rademakers, projectleider bij Maatschappelijke Dienstverlening Flevoland
2.2 Toekomstbestendige armoededienstverlening
Als overheid streven we ernaar dat inwoners kunnen rondkomen en kunnen meedoen. Hiervoor hebben zowel het Rijk als de gemeenten een verantwoordelijkheid. We zien dat we de invulling van die verantwoordelijkheden niet meer op elkaar aansluit. Het debat rondom een toereikend inkomen waar de Rijksoverheid voor aan de lat staat, is afgelopen jaren ook verbreed naar het vraagstuk van complexiteit/vereenvoudiging en het vraagstuk van de (on)rechtvaardigheid van de verschillende invulling van gemeenten. Gemeenten willen een stap naar voren doen om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen in dit debat en hiervoor heeft Divosa een verkenning naar de lokale armoededienstverlening gedaan in opdracht van de VNG.
Erika Dekens, procesmanager Bestaanszekerheid en Schulden Divosa
2.3 D(ichtbij)N(ieuwsgierig)A(anspreekbaar): nabijheid in de praktijk
Hoe kun je nabij zijn zonder te veel te sturen? En hoe bereik je de inwoner nu echt? Nabijheid vraagt om creativiteit én samenwerking. In deze workshop verkennen we hoe gemeenten, bibliotheken en welzijnspartners samen optrekken om laaggeletterdheid aan te pakken. We bespreken dilemma’s rond geld, beleid en bereik, en hoe we uit de spagaat komen van ‘dit mag niet’ versus ‘dit moet gebeuren’.
Michel Wezenberg, beleidsregisseur gemeente Amersfoort
2.4 Nabijheid en vertrouwen: bouwen aan betekenisvolle burgerbetrokkenheid
In deze sessie verkennen we hoe ervaren afstand en wantrouwen richting overheidsinstanties ontstaan en hoe we die kunnen verkleinen. Wat zijn de handelingsopties om deze afstand terug te dringen − op individueel, organisatorisch en systeemniveau? Wat vraagt dit van ons systeem in termen van loslaten, anders organiseren en ruimte geven aan burgerzeggenschap! Reflecteer op inzichten en handelingsperspectieven die je kunt toepassen in je eigen werkcontext.
Esther de Weger, senior onderzoeker Verwey-Jonker Instituut
2.5 Vertrouwen als basis voor de uitvoering van de Participatiewet
Vertrouwen en de menselijke maat zijn belangrijke uitgangspunten van de Participatiewet in Balans. Maar hoe doe je dat als gemeente: werken vanuit vertrouwen? Wat is daarvoor nodig? En wanneer doe je het goed? Eén ding staat vast. Echt werken vanuit vertrouwen in de inwoners en de professionals vraagt wat van alle lagen in de gemeente: van inwoners, uitvoering, beleid tot bestuur. Benieuwd hoe gemeenten die al werken vanuit vertrouwen dit doen? En welke lessen zij trekken voor de uitvoering van de Participatiewet ? Durf je de bestaande hokjes, werk- en zienswijzen los te laten? Schrijf je dan in voor deze sessie.
Erik Rutten, programmamanager Participatiewet in Balans Divosa
Frauke van Iperen, projectleider Participatiewet in Balans Divosa
2.6 Experiment Vroegsignalering Belastingdienst: signalen met impact
Wat gebeurt er als de Belastingdienst, Dienst Toeslagen en tien gemeenten samen optrekken bij betalingsachterstanden? In deze workshop vertelt de projectleider bij de Belastingdienst samen met de teamcoördinator van de gemeente Leiden over het experiment vroegsignalering: een uitgestoken hand zonder verplichting, maar mét impact. We bespreken hoe signalen leiden tot hulp, wat dit oplevert voor gemeenten én burgers, en waar de grenzen liggen.
Barbera Bikker, projectleider Experiment Vroegsignalering Belastingdienst
Michiel Slot, team Eerste Hulp bij Geldzorgen gemeente Leiden
2.7 Domeinoverstijgend werken: jongeren begeleiden naar werk
Hoe begeleid je jongeren vanuit het speciaal onderwijs met het profiel dagbesteding (toch) naar werk? In Groningen gebeurt dat via de aanpak ‘Route Arbeid +’. Hierin werken scholen, gemeenten, (basis) jeugdhulp en zorgorganisaties domeinoverstijgend samen om jongeren een zo goed mogelijke startpositie te geven en te voorkomen dat zij al vroeg worden afgeschreven. In deze sessie laat de gemeente zien hoe dat eruitziet, wat werkt en waar het schuurt. In het kader van het programma Dwars door domeinen zet de gemeente stappen om te komen tot een structurele werkwijze en dus een structurele samenwerking. Daarin is ook aandacht voor de rol van het college.
Annet Visser, beleidsadviseur Sociaal Domein gemeente Groningen
Katja van ’t Hof, ontwikkelmedewerker gemeente Groningen
Wim Ravenshorst, projectleider Dwars door domeinen Divosa
2.8 Welzijn op recept: hoe krijg je iedereen mee?
Hoe krijg je alle partijen mee in een aanpak die vooral de zorg ontlast? In Lelystad lukte dat met lef, samenwerking en overtuigende resultaten. In deze sessie hoor je hoe Welzijn op Recept daar succesvol werd uitgerold – met álle huisartsen aan boord. Je krijgt inzicht in het overwinnen van weerstand en de impact op inwoners én systemen. Laat je inspireren door een aanpak die werkt, en leer hoe jij dit kunt toepassen in jouw gemeente.
Alie van Verseveld, welzijnscoach Welzijn Lelystad
Martine Schenk, welzijnscoach Welzijn Lelystad